همه چیز درباره حساسیت یا آلرژی در فصل بهار
فصل بهار را با شکوفههای زیبایش میشناسیم اما همین شکوفهها در بسیاری از افراد، موجب آلرژی یا حساسیت بهاری میشود. آلرژی بهاری، که به آن رینیت آلرژیک، حساسیت فصلی یا تب یونجه نیز گفته میشود، زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن به آلرژنهای موجود در هوای بهار، همچون گردههای گیاهان، واکنش نشان میدهد. در این مقاله از داروخانه آنلاین دارودراگ مروری جامع به آلرژی بهاری، علل، علائم و استراتژیهای مختلف مدیریت آن خواهیم داشت.

حساسیت در فصل بهار
حساسیت فصل بهار، یک واکنش آلرژیک است که در پاسخ به آلرژنهای موجود در هوای بهار مانند گرده گیاهان، اسپور قارچها، و دیگر مواد حساسیتزا رخ میدهد.
حساسیت بهاری میتواند باعث علائمی شبیه به سرماخوردگی شود، اما ناشی از واکنش بیش از حد سیستم ایمنی به عوامل بیخطر است.گیاهان مختلف در زمانهای متفاوتی از سال، گردهافشانی میکنند، اما بیشتر گردههای آلرژیزا در بهار منتشر میشوند.
برای مدیریت موثر آلرژی های بهاری، درک عواملی که باعث تحریک آن میشوند و چگونگی تأثیر آنها بر بدن، ضروری است. حساسیت بهاری وقتی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن گردههای گیاهان را به عنوان تهدیدی برای بدن تلقی میکند. در نتیجه، بدن با تولید آنتیبادیها و آزاد کردن هیستامین و سایر مواد شیمیایی، واکنش نشان میدهد که منجر به بروز علائم آلرژیکی همچون آبریزش بینی و خارش چشم میشود؛ علایمی که برای دارندگان آلرژی، بسیار آشنا هستند.
گردهی گیاهان، کپکها، گردوخاک و دیگر آلرژنها میتوانند علل ابتلا به آلرژی در فصول مختلف باشند اما در فصل بهار، گردهی گیاهان مهمترین عامل حساسیت فصلی هستند.

علائم آلرژی بهاری
حساسیتهای بهاری میتوانند علائمی مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش چشمها، و تنگی نفس ایجاد کنند. علائم آلرژی بهاری میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و شامل موارد زیر است:
- عطسه که واکنش رایج بدن برای دفع آلرژنها از بینی است.
- گرفتگی یا آبریزش بینی که ناشی از التهاب مخاط بینی است.
- خارش گوش، بینی، دهان، و چشمها
- چشمان اشک آلود و قرمز که نشاندهنده تحریک چشمها توسط آلرژنها است.
- حلقه های سیاه زیر چشم
- احتقان گوش که میتواند به دلیل تورم مجرای استاش باشد.
- ترشحات پشت حلق: مایعی که از پشت حلق به سمت پایین میرود
- سرفه که ممکن است به دلیل تحریک حلق باشد.
- تنگی نفس در صورتی که آلرژیها مجاری تنفسی را تحت تأثیر قرار دهند.
- تورم زیر چشمها و آبی شدن پوست این ناحیه
- سردرد که ممکن است به دلیل فشار ناشی از احتقان سینوسها باشد.
- خستگی
- تنفس صدادار که ناشی از تنگی مجاری هوایی است.
این علائم معمولاً در پاسخ به گرده گیاهان یا اسپور قارچها در فصل بهار ایجاد میشوند و میتوانند با اقدامات پیشگیرانه و درمانهای مناسب کنترل شوند.

علل آلرژی بهاری
عوامل ایجاد کننده آلرژی فصلی میتواند گردههای درختانی همچون توسکا، صنوبر، زبان گنجشک، راش، و سرو، و نیز گرده گیاهانی همچون چاودار، جو دوسر، و چمن باشد.
علل اصلی آلرژی بهاری، عبارتند از:
- گرده گیاهان: اصلیترین علت حساسیت بهاری، گردههای ناشی از گلدهی و گردهافشانی درختها، گیاهان و چمنها است.
- اسپور قارچها: قارچها و اسپورهای قارچی نیز میتوانند در فصل بهار به دلیل بارانهای بهاری که رشد قارچها را افزایش میدهند، باعث حساسیت شوند.
همچنین با بارانهای بهاری رشد کپک که از دیگر عوامل آلرژی زا است، در داخل و خارج خانه افزایش مییابد.

چه گیاهانی باعث حساسیت فصل بهار میشوند؟
در فصل بهار، چندین نوع گیاه وجود دارند که میتوانند باعث حساسیت شوند. این گیاهان شامل:
گیاهان و درختانی که میتوانند باعث آلرژی بهاری شوند، شامل:
- درختانی مانند بید، بلوط، افرا، کاج، زبان گنجشک، راش، سرو، زیتون، چنار و صنوبر
- چمنهایی مانند چمن تیموتی، برمودا و چاودار
- گلها و گیاهانی با گلهای رنگارنگ و کوچک مانند بابونه، تاجخروس و داوودی
گفتنی است گیاهان مختلف در زمانهای مختلفی از بهار به اوج گرده افشانی خود می رسد. به عنوان مثال، درختان بیشتر در اوایل بهار و علفهای هرز بیشتر در اواخر بهار، گردهافشانی میکنند. در این میانه تغییرات آب و هوا نیز موثر هستند: روزهای گرم میتوانند انتشار گرده را افزایش دهند، در حالی که در روزهای بارانی، گردهها از هوا شسته میشوند.
همچنین روزهای بادی، گردهها در فواصل طولانیتری جابه جا میشوند و علائم آلرژی را تشدید میکنند.

تشخیص حساسیت در فصل بهار
تشخیص آلرژی بهاری معمولاً با بررسی علائم بالینی و انجام تستهای آلرژی صورت میگیرد. برای تشخیص حساسیت فصلی، پزشک ممکن است تستهای پوستی یا خونی را توصیه کند تا نوع آلرژنهای موثر بر فرد شناسایی شود:
- آزمایشهای پوستی برای تعیین حساسیت به آلرژنهای خاص.
- آزمایش خون اندازهگیری سطح ایمونوگلوبولین E یا در واقع IgE، که در واکنشهای آلرژیک افزایش مییابد.
اگر علائم شما با وجود اقدامات درمانی، همچنان ادامه دارند یا اگر مشکلات تنفسی دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا سایر دلایل بررسی شود. همچنین، اگر آلرژی شدید دارید، ممکن است لازم باشد به متخصص آلرژی ارجاع داده شوید تا آلرژنهای شما را تشخیص دهد و در صورت نیاز داروهایی برای کاهش پاسخ ایمنی تجویز کند.

درمان آلرژی بهاری
درمان آلرژی بهاری میتواند شامل روشهای مختلفی باشد که هدف آنها کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا است.
برای مدیریت و درمان علائم آلرژی بهاری، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- کاهش تماس با آلرژنها: از بودن در فضای باز در روزهایی که باد میوزد خودداری کنید و پس از باران بیرون بروید که هوا تمیزتر است.
- درمانهای خانگی: روشهای خانگی و تغییرات سبک زندگی نیز میتوانند به کاهش علائم کمک کنند. مثلاً استفاده از محلول سالین برای شستشوی بینی و بخور گرم میتواند به تسکین علائم کمک کند. همچنین کارهایی همچون استفاده از دمنوشهای گیاهی، پاکسازی هوای منزل، نوشیدن مایعات فراوان و استفاده از ماسک هنگام خروج از منزل میتواند مفید باشد.
- درمانهای دارویی: بسته به شرایط، مصرف آنتیهیستامینها، کورتیکواستروئیدهای بینی و قطرههای چشمی میتواند به کنترل علائم کمک کند.
علائم آلرژی بهاری میتوانند از خفیف تا شدید متغیر باشند و بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارند. توجه داشته باشید که قبل از استفاده از هرگونه دارو یا روش درمانی، مشورت با پزشک ضروری است تا از مناسب بودن آن برای شرایط خاص شما اطمینان حاصل شود. همچنین متخصص آلرژی میتواند گزینههای درمانی شخصیسازیشدهتری ارایه دهد از جمله ایمونوتراپی، که میتواند با حساسیت زدایی تدریجی بدن نسبت به آلرژنهای خاص، تسکین طولانیمدت را موجب شود.

درمان خانگی حساسیت بهاری
روشهای خانگی میتوانند به کاهش علائم حساسیت بهاری کمک کنند، اما همیشه بهتر است قبل از امتحان کردن هر روش جدیدی با پزشک مشورت کنید تا از مناسب بودن آن برای شرایط خاص شما اطمینان حاصل شود. برخی از این روشها عبارت هستند از:
- شستشوی سینوسها با محلول سالین: این کار به خارج کردن موکوس اضافی و کاهش احتقان بینی کمک میکند.
- شستشوی بینی: استفاده از محلولهای شستشوی بینی مانند آب نمک میتواند به پاکسازی مجاری بینی از آلرژنها کمک کند.
- بخور گرم: استنشاق بخار آب گرم میتواند به نرم کردن مجاری هوایی و رفع گرفتگی بینی کمک کند.
- مصرف عسل محلی: برخی معتقدند که مصرف منظم عسل تولید شده در نزدیکی محل زندگی میتواند به بدن کمک کند تا به گردههای محلی عادت کند و واکنشهای آلرژیک کمتری داشته باشد.
- نوشیدن مایعات فراوان: آب و دیگر مایعات به رقیق شدن مخاط و تسهیل تخلیه آن و نیز کاهش احتقان کمک میکنند.
- استفاده از دمنوشهای گیاهی: دمنوشهای گیاهی مانند چای سبز، زنجبیل، نعناع، بابونه، و آویشن خواص ضدالتهابی دارند و میتوانند به کاهش علائم کمک کنند.
- تغییرات در رژیم غذایی: برخی مواد غذایی مانند زنجبیل، سیر، مرکبات و زردچوبه ممکن است به کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی کمک کنند. مصرف مواد غذایی ضد التهاب مانند امگا 3 و ویتامین C میتواند به کاهش واکنشهای آلرژیک کمک کند.

درمان دارویی حساسیت بهاری
برای درمان حساسیت بهاری، معمولاً از داروهای زیر استفاده میشود:
- آنتی هیستامینها: کمک به کاهش عطسه، خارش و آبریزش. داروهایی مانند سیتریزین، لوراتادین، و دیفنهیدرامین میتوانند به کنترل علائم حساسیت کمک کنند.
- مواد ضدگرفتگی یا ضد احتقان: برای کاهش احتقان بینی و سینوسها و کمک به تنفس راحتتر،مفید هستند، اما باید با احتیاط مصرف شوند زیرا میتوانند فشار خون را افزایش دهند.
- اسپریهای بینی کورتیکواستروئیدی: این اسپریها میتوانند التهاب داخل بینی را کاهش دهند و به کنترل عطسه و آبریزش بینی کمک کنند.
- قطرههای چشمی: برای کاهش خارش و قرمزی چشمها
- داروهای ترکیبی: ترکیبی از داروهای مختلف برای کنترل بهتر علائم
- مسدودکنندههای گیرندههای لکوترین: این داروها میتوانند به کاهش التهاب و علائم حساسیت کمک کنند.
- ایمونوتراپی: در صورتی که دیگر درمانها موثر نباشند، ایمونوتراپی میتواند گزینهای برای درمان بلندمدت باشد.
ایمونوتراپی، که به آن "درمان حساسیت" نیز گفته میشود، میتواند به بدن کمک کند تا به مرور زمان به گردهها واکنش کمتری نشان دهد و به تدریج تحمل بیشتری نسبت به آلرژنها پیدا کند.این روش شامل تزریق مقادیر کمی از آلرژنها به بدن برای آموزش سیستم ایمنی به تحمل آن آلرژن هاست.

پیشگیری از آلرژی بهاری
پیشگیری از آلرژی بهاری، شامل اقداماتی مانند بسته نگه داشتن پنجرهها برای جلوگیری از ورود گردهها به خانه، استفاده از ماسک، هنگام بیرون رفتن در روزهایی که شاخص گردهها بالا است، و دوش گرفتن پس از بازگشت به خانه -برای شستن گردهها از بدن- است. علاوه بر این، ممکن است پزشکان درمانهایی مانند ایمونوتراپی یا واکسنهای آلرژی را توصیه کنند که به مرور زمان به بدن کمک میکند تا به گردهها واکنش کمتری نشان دهد.

مهم است که قبل از شروع فصل آلرژی، شروع به مصرف داروهای آلرژی کنید. این میتواند به کاهش علائم شما کمک کند. همیشه با یک متخصص مراقبت های بهداشتی مشورت کنید تا بهترین برنامه درمانی برای آلرژی های خاص خود را تعیین کنید.
برخی اقداماتی که میتوانید برای پیشگیری از آلرژی بهاری، انجام دهید:
- پاکسازی هوای منزل: از دستگاه تصفیه کنندههای هوا با فیلترهای HEPA برای جذب آلرژن های موجود در هوا استفاده کنید.
- مراقبتهای شخصی: استفاده از عینک آفتابی برای محافظت از چشمها در برابر گردهها. شستشوی دستها و صورت به طور مرتب برای حذف آلرژنها.
- استفاده از ماسک: پوشیدن ماسک هنگام خروج از منزل برای جلوگیری از استنشاق آلرژنها
- جاروبرقی کردن مرتب خانه با جاروبرقی فیلتر HEPA
- از تهویه مطبوع در خانه و ماشین خود استفاده کنید: حتما فیلترهای هوا را مرتباً تمیز و تعویض کنید تا مطمئن شوید که در به دام انداختن گرده موثر هستند.
- اجتناب از فعالیتهای بیرونی در روزهای بادی و روزهایی که شاخص گرده بالا است.
- پایین نگه داشتن رطوبت داخل خانه برای جلوگیری از رشد کپک
- بسته نگه داشتن پنجرهها و درهای ماشین و خانه در فصل آلرژی جهت کاهش حضور آلرژنها در هوای داخل خانه
- لباسهای بیرون را خارج از اتاق خواب نگه دارید: لباسهایی که بیرون از خانه پوشیدهاید را در اتاق خواب قرار ندهید.
- تمیز کردن منظم خانه: منزل خود را به طور منظم تمیز کنید تا از تجمع گردهها و گرد و غبار جلوگیری شود.
- افزایش مراقبت از حیوانات خانگیتان: حیوانات خانگی میتوانند گردهها را به داخل خانه بیاورند، بنابراین پس از بیرون بردن آنها، پاهایشان را تمیز کنید.
- چمن باغ را کوتاه نگه دارید تا از تجمع گردهها جلوگیری شود. هنگام چمنزنی یا باغبانی از ماسک استفاده کنید. همچنین از کنده های مرده و پوسیده، که میتوانند محل رشد کپک باشند، دوری کنید.

به یاد داشته باشید، انجام اقدامات پیشگیرانه برای مراقبت از پوست، میتواند تفاوت قابل توجهی در احساس شما در طول فصل آلرژی ایجاد کند.
حساسیت پوستی فصل بهار
حساسیت پوستی ناشی از آلرژی بهاری معمولاً به دلیل واکنش بدن به آلرژنهای موجود در هوا مانند گردههای گیاهان است. این واکنشها میتوانند باعث علائمی مانند قرمزی، خارش، تورم و التهاب پوست شوند. در اینجا برخی از مشکلات رایج حساسیت پوستی و نکاتی در مورد نحوه مدیریت آنها آورده شده است:
- خشکی و پوسته پوسته شدن: پوست ممکن است به دلیل آلرژن های موجود در هوا خشک و پوسته پوسته شود.
- شعله ور شدن اگزما: افراد مبتلا به اگزما ممکن است بدتر شدن علائم را در فصل بهار به دلیل آلرژنهای محیطی تجربه کنند.
- کهیر: تماس با گرده میتواند باعث ایجاد کهیر شود که قرمز، برآمده و همراه با خارش است.
- چشم های پف کرده: آلرژنها میتوانند باعث پف و خارش چشمها شوند.
در ادامه نکاتی برای مدیریت حساسیت پوست، را آوردهایم:
- پوست خود را به طور منظم مرطوب کنید: از یک مرطوب کننده بدون عطر برای کمک به تسکین و محافظت از پوست خود استفاده کنید.
- انتخاب محصولات مراقبت از پوست ملایم: محصولات مراقبت از پوست ملایم و ضد حساسیت را انتخاب کنید که کمتر احتمال دارد پوست حساس را تحریک کنند.
- از محرک های شناخته شده پرهیز کنید: اگر از مواد خاصی آگاه هستید که حساسیت پوست شما را تحریک می کند، سعی کنید از آنها دوری کنید.
- لباس محافظ: زمانی که تعداد گردهها زیاد است، لباسی بپوشید که پوست را بپوشاند.
- بعد از حضور در فضای باز دوش بگیرید: این به حذف گرده و سایر مواد حساسیتزا از پوست و مو کمک میکند.
- استفاده از کمپرس سرد: از کمپرس سرد روی پوست استفاده کنید تا به کاهش التهاب و خارش کمک کند.
اگر مشکلات شدید یا مداوم حساسیت پوستی را تجربه میکنید، مهم است که برای مشاوره شخصی و گزینههای درمانی با یک متخصص مشورت کنید. آنها میتوانند به شناسایی علل خاص واکنشهای پوستی شما کمک کنند و درمانهای مناسب را برای مدیریت علائم شما توصیه کنند.

توصیههای طب سنتی برای حساسیت بهاری
در طب سنتی، برای کاهش علائم حساسیت بهاری و پیشگیری از آن، توصیههای متعددی وجود دارد. این توصیهها میتوانند به عنوان بخشی از رویکرد جامعتر برای مدیریت حساسیتهای فصلی مورد استفاده قرار گیرند. در اینجا برخی از این توصیهها را آوردهایم:
- استفاده از برخی گیاهان دارویی: استفاده از گیاهانی مانند زنجبیل، و نعناع برای کاهش علائم
- استفاده از روغنهای اساسی: استفاده از روغنهای اساسی مانند روغن نعناع و اکالیپتوس در بخور یا به صورت موضعی برای تسکین التهاب
- شست و شوی مجاری بینی با محلول آب نمک: این کار میتواند به تمیز کردن مجاری بینی و کاهش التهاب کمک کند.
- مصرف روزانه یک عدد پرتقال: پرتقال سرشار از ویتامین C است و میتواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند.
- خوردن عسل: در صورتی که به عسل حساسیت نداشته باشید، مصرف آن میتواند به کاهش واکنشهای آلرژیک کمک کند.
- استفاده از سیاهدانه، دارچین و زردچوبه: این ادویهها میتوانند به عنوان ضد التهاب عمل کرده و به کاهش علائم حساسیت کمک کنند.
- طب سوزنی: طب سوزنی در برخی افراد، موجب تسکین علائم آلرژی میشود، عملی که شامل وارد کردن سوزنهای نازک در نقاط خاصی از بدن است.
- تنظیم سبک زندگی و تغییرات رژیم غذایی: از غذاهای ضد التهابی استفاده کنید که میتوانند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کنند.

مهم است که قبل از شروع هر درمان جدید با یک ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی مشورت کنید، به خصوص اگر شرایط سلامتی خاصی دارید یا داروهای دیگری مصرف میکنید. درمانهای سنتی میتوانند از نظر اثربخشی متفاوت باشند و ممکن است برای همه مناسب نباشند.
کلام پایانی
آلرژی بهاری میتواند چالشبرانگیز باشد، اما با درمان مناسب و اقدامات پیشگیرانه، میتوان علائم را مدیریت کرد و از فصل بهار لذت برد. اگر علائم آلرژی بهاری شما شدید است یا با روشهای خانگی و داروهای بدون نسخه بهبود نمییابید، مشورت با یک متخصص آلرژی میتواند کمککننده باشد.
مهم است بدانیم که هر فردی ممکن است به شکل متفاوتی به آلرژیها واکنش نشان دهد و بنابراین، برنامه درمانی باید به صورت فردی و با مشورت پزشک تنظیم شود.
سوالات متداول
آلرژی بهاری، که به آن حساسیت فصلی نیز گفته میشود، معمولاً در پاسخ به گردههای گیاهان در فصل بهار ایجاد میشود. در اینجا به ۸ سوال متداول در مورد آلرژی بهاری پاسخ میدهیم:
آلرژی بهاری چیست؟
آلرژی بهاری واکنش بدن به آلرژنهایی مانند گردههای گیاهان است که بیشتر در فصل بهار وجود دارند.
علائم آلرژی بهاری چه هستند؟
علائم می تواند شامل آبریزش بینی، عطسه، خارش چشمها، احتقان بینی و گلو، سردرد و خستگی باشد.
چگونه میتوان آلرژی بهاری را تشخیص داد؟
تشخیص معمولاً با بررسی علائم و گاهی اوقات با آزمایشهای پوستی یا خونی برای شناسایی آلرژنهای خاص انجام میشود.
درمان آلرژی بهاری چیست؟
درمانها میتوانند شامل داروهای ضد هیستامین، اسپریهای بینی کورتیکواستروئیدی، و در موارد شدیدتر، ایمونوتراپی (درمان حساسیت) باشند.
فارغ التحصیل دانشگاه شهید بهشتی تهران در رشته داروسازی
عضو انجمن داروسازان و عضو انجمن کاندیدای قلب
انتشار مطالب فوق تنها با ذکر مرجع به همراه لینک وبسایت دارودراگ مجاز میباشد.
لطفا به حقوق هم احترام بگذاریم.