قارچ ناخن: علائم، دلایل و راه درمان
بسیاری از افراد در مقطعی از زندگی خود دچار عفونت قارچی ناخن میشوند که معمولاً جدی نیست، اما میتواند ناخوشایند و درمان آن دشوار باشد. ممکن است تا 14٪ از جمعیت عمومی را تحت تاثیر قرار دهند. که بیشتر در ناخنهای دستها و پاها اتفاق میافتد. این عفونت توسط قارچهایی از جنس Candida یا dermatophyte ایجاد میشود. افرادی که ناخنهایی ضعیف یا آسیب دیده دارند، افراد دیابتی یا سیستم ایمنی ضعیفتر ممکن است بیشتر به این عفونت مبتلا شوند. علائم قارچ ناخن شامل تغییر در رنگ و ضخامت ناخن، شکستگیها، و ایجاد خارش و درد میشود. درمان این عفونت شامل استفاده از ضد قارچهای موضعی، داروهای خوراکی یا درمانهای جراحی ممکن است. از اهمیت ویژه به نظافت شخصی، استفاده از جورابها و کفشهای تمیز و خشک، و اجتناب از استفاده مشترک ابزارها به عنوان راههای پیشگیری از این عفونت میتوان نام برد.
قارچ ناخن چیست؟
قارچ ناخن، یکی از عفونتهای شایع ناخن است که اغلب با لکههای سفید یا زرد قهوهای زیر نوک ناخن دست یا پا آغاز میشود. با گذشت زمان، عفونت عمیقتر میشود و ناخن ممکن است رنگدهی، ضخیم شدن و خرد شدن در لبهها را تجربه کند. این مشکل میتواند چندین ناخن را تحت تاثیر قرار دهد. اگر علائم شما خفیف و مزاحم نباشد، ممکن است به درمان نیازی نباشد. اما در صورت وجود درد یا ضخیم شدن ناخنها، درمانهای خانگی و دارویی میتواند کمک کننده باشد. با این حال، حتی پس از درمان موفق، قارچ ناخن اغلب میتواند دوباره ظاهر شود.
این نوع عفونت به نام "اونیکومایکوزیس" هم شناخته میشود. زمانی که قارچ ناخن ناحیههای بین انگشتان پا و پوست را تحت تاثیر قرار میدهد، به آن پای ورزشکار یا "تینا پدیس" نیز میگویند.
تینه آ انگیوم چیست؟
هنگامی که یک درماتوفیت باعث قارچ ناخن پا میشود، به این عارضه tinea unguium میگویند. درماتوفیت کپکی است که برای رشد به پروتئینی به نام کراتین نیاز دارد. کراتین ماده اصلی ساختار ناخن شما است که آنها را سفت میکند. درماتوفیتها عامل 90 درصد عفونتهای قارچی ناخن پا هستند. کچلی به نام اونیکومیکوزیس نیز شناخته میشود.
علائم قارچ ناخن چیست؟
عفونت قارچی ناخن ممکن است بخشی از ناخن، کل ناخن یا چندین ناخن را درگیر کند. علائم عفونت قارچی ناخن میتواند شامل موارد زیر باشد:
- لکههای سفید یا زرد قهوهای زیر نوک ناخن
- تغییر رنگ ناخن، از جمله زردی، قهوهای، یا سیاهی
- ضخیم شدن یا پوسته پوسته شدن ناخن
- شکستن یا خرده خوردگی لبههای ناخن
- جدا شدن کل یا جدا شدن قسمتهایی از ناخن از تخته ناخن
- درد یا تنگی در اطراف ناخن
- بوی ناخوشایند از ناخنها
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مراجعه به پزشک یا متخصص پوست توصیه میشود تا تشخیص دقیق و درمان مناسب ارائه شود.
علت قارچ ناخن
ارگانیسمهای مختلف قارچی که در بیشتر مواقع به صورت عادی و بی خطر روی سطح پوست ما زندگی میکنند، گاهی میتوانند باعث ایجاد عفونت در ناخنها شوند. این شایعترین نوع عفونت ناخن به نام "درماتوفیت" است. درماتوفیت یا درماتوفیز، نوعی قارچ است که علاقمند به کراتین مرده است و در نتیجه، روی ناخن، مو و پوست بدن حضور دارد. زمانی که شرایط مناسب فراهم میشود، این قارچها شروع به فعالیت میکنند.
همچنین، علاوه بر قارچها، مخمرها، باکتریها و کپکها نیز میتوانند عامل ایجاد عفونت ناخن باشند. عفونت باکتریایی ممکن است با تغییر رنگ ناخن به رنگهایی مانند سبز یا سیاه مشخص شود.
تماس با فضاهای آلوده به قارچ مانند کاشیهای کف دوشهای استخرها یا سالنهای بدنسازی، میتواند خطر ابتلا به عفونت ناخن را افزایش دهد. همچنین، استفاده از کفشهای تیره، عرقکردن پا درون کفش، و مرطوب شدن فضای داخل کفش نیز میتواند به ایجاد قارچ ناخن کمک کند.
بیشتر بخوانید: داروی کتوکونازول چیست و برای چه چیزی مصرف می شود؟
چه کسانی بیشتر در معرض قارچ ناخن هستند؟
افراد زیر در معرض ابتلا به قارچ زیر ناخن هستند:
چه کسانی بیشتر در معرض قارچ ناخن هستند؟ | ***** |
آسیب و ضربه به ناخن |
آسیب و ضربه به ناخن میتواند باعث ایجاد شکستگی یا تغییر شکل ناخن شود و فرصت مناسبی را برای رشد قارچها فراهم کند. |
سن بالای۶۰ سال |
با بالا رفتن سن، ناخنها خشک و شکننده شده و احتمال ورود قارچ به بستر ناخن افزایش مییابد. |
سابقه استفاده از سیگار |
سیگار کشیدن میتواند به علت کاهش جریان خون به اندامها، باعث ضعف سیستم ایمنی بدن شود و احتمال ابتلا به عفونتهای قارچی را افزایش دهد. |
بیماری دیابت |
دیابت نوع ۱ و ۲ باعث افزایش قند خون و کاهش ایمنی بدن میشود که میتواند به افزایش احتمال عفونتهای قارچی منجر شود. |
اختلالات گردش خون |
بیماریهایی مانند بیماری عروق محیطی میتوانند جریان خون را به اندامها مخصوصاً پاها کاهش دهند و شرایطی را فراهم کنند که قارچها بتوانند رشد کنند. |
بیماریهای نقص سیستم ایمنی |
بیماریهایی مانندپسوریازیس یا عفونت HIV باعث ضعف سیستم ایمنی بدن میشوند و افزایش احتمال ابتلا به عفونتهای قارچی را دارند. |
تعریق زیاد |
استفاده از کفشهای جلو بسته و تعریق زیاد میتواند شرایط رطوبتی مناسب برای رشد قارچها ایجاد کند. |
راه رفتن با پاهای برهنه در مکانهای عمومی |
راه رفتن با پاهای برهنه در استخرها، سالنهای ورزشی و حمامهای عمومی میتواند به انتقال قارچها بین افراد منجر شود. |
استفاده از ناخنهای مصنوعی |
استفاده از ناخنهای مصنوعی ممکن است باعث آسیب به ناخن و ورود قارچ به بستر ناخن شود. |
آب و هوا |
زندگی در آب و هوای گرم و مرطوب خطر ابتلا به عفونت قارچی ناخن را افزایش می دهد. |
انواع قارچ ناخن
عفونت زیر ناخنی دیستال (Distal subungual infection)
این نوع عفونت شایعترین و پرطرفدارترین نوع عفونت قارچی ناخن است. عمدتا در ناخنهای دست و پا رخ میدهد. این عفونت معمولاً با ظاهری دندانه دار و رگههای سفید و یا زرد در سراسر ناخن همراه است و ممکن است به بستر ناخن و قسمت زیرین آن نیز نفوذ کند.
عفونت سطحی سفید (White superficial infection)
در این نوع عفونت، قارچ به لایههای بالایی ناخن حمله میکند و لکههای سفیدی را روی ناخن ایجاد میکند. این لکهها معمولاً زبر، نرم و قابلیت فرو ریختن دارند و ممکن است حفره دار و پوسته پوسته شوند.
عفونت زیر ناخنی پروگزیمال (Proximal subungual infection)
این عفونت نادرتر است اما میتواند در ناخنهای دست و پا رخ دهد. با گسترش عفونت به سمت بالا، لکههای زرد رنگ در پایه ناخن ظاهر میشوند. این نوع عفونت معمولاً در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف یا افرادی که ناخنهای خود را آسیب دیدهاند، رخ میدهد.
عفونت کاندیدا (Candida infection)
مخمرهای کاندیدا باعث این نوع عفونت میشوند که اغلب در ناخنهای دست رخ میدهد. این عفونت معمولاً از کوتیکول اطراف ناخن شروع میشود که در اثر لمس متورم، قرمز و حساس میشود. خود ناخن ممکن است تا حدی از بستر ناخن بلند شود یا به طور کامل بیفتد.
این انواع قارچ ناخن علاوه بر ایجاد آزار و ناراحتی، ممکن است به صورت پیشرفته تر عفونتهای جدیتری نیز را ایجاد کنند.
درمان قارچ ناخن
درمان معمولاً با کوتاه کردن ناخنهای عفونی توسط متخصص پوست شروع میشود و هر ناخن عفونی را تا جایی که به انگشت یا انگشت شما میچسبد برش میدهد. متخصص پوست شما همچنین ممکن است زباله های زیر ناخن را بتراشد. این به خلاص شدن از شر برخی از قارچها کمک میکند. برای رهایی کامل از عفونت، اکثر افراد به یک یا چند درمان زیر نیز نیاز دارند:
درمان قارچ ناخن با داروهای موضعی
اگر عفونت خفیفی دارید، دارویی که به ناخنهایتان میزنید ممکن است عفونت را از بین ببرد. این درمان به جلوگیری از قارچهای جدید در حین رشد ناخنها کمک میکند. ناخنهای دست معمولا در عرض چهار تا شش ماه رشد میکنند. ناخنهای پا معمولا 12 تا 18 ماه طول میکشد. احتمالاً سخت ترین بخش این درمان، به خاطر سپردن استفاده از آن به دفعات تجویز شده است. برخی از درمانها باید هر روز اعمال شوند. بقیه را هفته ای یکبار انجام میدهید. برای به دست آوردن بهترین نتایج، ضروری است که این داروها را دقیقاً طبق دستورالعمل استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: قارچی که کروناییها را به خاک سیاه نشاند
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) داروهای زیر را که برای درمان قارچ ناخن روی ناخن استفاده می کنید تأیید کرده است:
- آمورولفین
- سیکلوپیروکس
- افیناکونازول
- توابورول
عوارض جانبی این داروها عموماً خفیف است. عوارض جانبی احتمالی شامل قرمزی و تورم، ناخن فرورفته در پا و سوزش یا سوزش هنگام استفاده از دارو است. در کار آزماییهای بالینی، هیچ یک از این عوارض جانبی باعث توقف استفاده از درمان توسط بیماران نشد.
درمان قارچ ناخن با داروهای خوراکی
اگر به درمان تهاجمی تری نیاز دارید، متخصص پوست ممکن است قرصهای ضد قارچ تجویز کند. اینها نسبت به داروهایی که روی ناخنهایتان میزنید، سرعت درمان بیشتری دارند.
قرصهای ضد قارچ نیز سریعتر از داروهایی که روی ناخنها استفاده میشود، عمل میکنند. مصرف قرصهای ضد قارچ به مدت دو ماه میتواند عفونت زیر ناخن را درمان کند. معمولاً سه ماه درمان عفونت قارچی ناخن پا را درمان میکند. با این حال، قرصهای ضد قارچ میتوانند عوارض جانبی ایجاد کنند. متخصص پوست شما را از نزدیک زیر نظر خواهد گرفت. همچنین باید هر ماه آزمایش خون بدهید تا مشکلات را بررسی کنید.
FDA داروهای سیستمیک (در سرتاسر بدن) زیر را برای درمان قارچ ناخن تایید کرده است:
- فلوکونازول
- گریزئوفولوین
- ایتراکونازول
- تربینافین
درمان قارچ ناخن با درمان ترکیبی
گاهی اوقات، قارچ ناخن به سختی پاک میشود. مطالعات نشان میدهد که مصرف قرصهای ضد قارچ و استفاده از داروهای موضعی روی ناخنها میتواند مؤثرتر از استفاده از هر یک از این درمانها به تنهایی باشد.
درمان قارچ ناخن با برداشتن ناخن
اگر عفونت شدید دارید یا درمانهای دیگر مؤثر نبودند، ممکن است متخصص پوست برداشتن ناخنها را برای خلاص شدن از شر عفونت توصیه کند. متخصص پوست از یکی از روشهای زیر برای برداشتن ناخن استفاده میکند:
- برداشتن ناخن بدون جراحی (یک ماده شیمیایی روی ناخن اعمال میشود)
- برداشتن ناخن با جراحی
متخصص پوست شما میتواند هر دو نوع برداشتن ناخن را در مطب یا کلینیک انجام دهد. با هر دو روش، ناخن میتواند دوباره رشد کند. اگر عفونت از بین نرود، متخصص پوست میتواند ناخن را طوری درمان کند که نتواند دوباره رشد کند.
درمان قارچ ناخن با لیزر
استفاده از لیزر PinPointe، که توسط اداره غذا و داروها (FDA) تایید شده است، امروزه به راحتی میتواند قارچ ناخن را درمان کند. این روش خالی از درد نیست و هیچ عوارض جانبی و دوره نقاهتی ندارد، بنابراین میتوانید بلافاصله پس از درمان به فعالیتهای روزانه خود بازگردید.
درمان خانگی قارچ ناخن دست
درمان خانگی قارچ ناخن دست ممکن است در برخی موارد مفید باشد، اما باید به یاد داشته باشید که این روشها معمولاً به تنهایی کافی نیستند و برای درمان کامل ممکن است نیاز به روشهای دارویی یا درمانی دیگر باشد. در هر صورت، میتوانید از روشهای خانگی زیر برای کمک به کاهش علائم قارچ ناخن دست استفاده کنید:
درمان قارچ ناخن با عصاره گیاه زراوند
استفاده از عصاره زراوند یکی از روشهای تأثیرگذار در درمان قارچ ناخن دست محسوب میشود. این عصاره از خانواده آفتابگردان به شمار میآید و در مطالعات انجام شده، به اندازه داروی ضد قارچ سیکلوپیروکس در درمان سریع قارچ ناخن شناخته شده است. برای استفاده از عصاره زراوند، در ماه اول روزانه سه بار، در ماه دوم هفتگی دو بار، و در ماه سوم هفتگی یک بار، آن را روی ناخن مبتلا به قارچ بمالید. این روش اثربخشی خوبی در درمان قارچ ناخن دست از خود نشان داده است.
درمان قارچ ناخن با روغن درخت چای
یکی از روشهای دیگر درمان قارچ ناخن، استفاده از روغن درخت چای میباشد که به نام ملالوکا نیز شناخته میشود. این روغن دارای خواص ضد قارچی و ضد عفونی کننده قوی است. برای استفاده از این روغن، مقدار کافی از آن را روزانه دو بار با استفاده از یک پنبه تمیز روی ناخن مبتلا به قارچ مالید. این روش نیز معمولاً به عنوان یک راهکار موثر در درمان قارچ ناخن دست مورد استفاده قرار میگیرد.
درمان قارچ ناخن با روغن پونه
روغن پونه کوهی به عنوان یکی از موثرترین روشهای درمان قارچ دست و پا شناخته میشود. این روغن حاوی تیمول است که دارای خواص ضد قارچی قوی میباشد. برای استفاده از روغن پونه، آن را روزانه دو بار با استفاده از یک پنبه روی ناخن مبتلا به قارچ مالید. برخی افراد ممکن است از ترکیب روغن درخت چای با روغن پونه کوهی نیز استفاده کنند تا اثر بیشتری در درمان عفونت داشته باشد.
درمان قارچ ناخن با عصاره بزرگ زیتون
برای درمان قارچ ناخن با استفاده از عصاره برگ زیتون، میتوانید برگ زیتون را کوبیده و روی ناخن مبتلا به قارچ قرار دهید یا عصاره برگ زیتون را به صورت کپسول مصرف کنید. تحقیقات انجام شده نشان داده است که مصرف ۱ تا ۳ کپسول برگ زیتون به همراه وعدههای غذایی میتواند منجر به درمان قارچ ناخن شود.
درمان قارچ ناخن با استفاده از سیر
سیر هم میتواند در رفع قارچ موثر باشد. این موضوع ناشی از خواص ضد قارچی و ضد میکروبی سیر است که در مطالعات انجام شده در سال ۲۰۰۹ ثابت شده است. برای استفاده از سیر در درمان قارچ ناخن، میتوانید چند حبه سیر را خرد کرده و آن را به صورت پوره روی ناخن مبتلا به قارچ بمالید. این کار را هر روز به مدت نیم ساعت انجام دهید. همچنین میتوانید از کپسولهای سیر نیز برای این منظور استفاده کنید.
درمان قارچ ناخن با حنا
شما میتوانید حنا را مانند لاک ناخن بر روی ناخنهایی که تحت تأثیر قارچ هستند استفاده کنید. این روش برای درمان قارچ ناخن که کاشته شده، بسیار موثر است و مورد تأیید قرار میگیرد.
درمان قارچ ناخن با جوش شیرین
طرفداران جوش شیرین ممکن است این را به عنوان یک راه حل برای درمان قارچ ناخن پیشنهاد دهند. زیرا جوش شیرین میتواند به جذب رطوبت کمک کند که این ممکن است باعث رشد قارچ ناخن پا شود. همچنین، احتمالاً دارای خواص قارچ کشی است، به این معنی که قارچها را از بین نمیبرد، اما میتواند از رشد آنها جلوگیری کند.
چگونه از قارچ ناخن پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از ابتلا به قارچ ناخن، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- ناخنهای خود را تمیز و خشک نگه دارید و همواره به آنها توجه کنید.
- دست و پاهای خود را مرتب بشویید و به خصوص پس از لمس ناخنهای آلوده به دقت بشویید و خشک کنید.
- ناخنهای خود را کوتاه نگه دارید و لبههای آنها را با سوهان صاف کنید.
- ناخنگیر وسایل شخصی است، بنابراین بعد از هر بار استفاده آنها را به خوبی ضد عفونی کنید.
- در طول روز از جورابهای ضد عرق استفاده کنید و در صورت لزوم آنها را تغییر دهید.
- از کفشهای مناسب و جورابهای ضدعفونی کننده استفاده کنید، به ویژه در مکانهای عمومی مانند استخر یا رختکن.
- ابزارهای مانیکور و پدیکور را به دقت استریل کنید و در صورت امکان از استفاده از آنها در سالنهای تخصصی خودداری کنید.
- در صورت درگیر شدن ناخنها، از استفاده از لاک و ناخن مصنوعی خودداری کنید تا به درمان کامل بپردازید.
این اقدامات ساده میتوانند به شما کمک کنند تا از ابتلا به قارچ ناخن جلوگیری کنید.
سخن آخر
درمان قارچ ناخن ممکن است دشوار باشد و بهتر است زودتر آغاز شود. بهترین درمان معمولاً شامل مصرف قرصهای ضد قارچی است که از طریق دهان مصرف میشوند. در موارد شدید، ممکن است نیاز به برداشتن کامل ناخن توسط یک متخصص باشد. درمان عفونت قارچی ناخن ممکن است چند ماه تا یک سال طول بکشد تا بهبود یابد.پس از درمان، مراقبتهای بهداشتی خود را دنبال کنید تا اطمینان حاصل شود که همه عفونتهای قارچی به درستی درمان میشوند. همچنین باید به متخصص پوست خود اطلاع دهید اگر مشکوک به بازگشت عفونت هستید. در نهایت، به خاطر داشته باشید که در برخی از موارد، عفونت قارچی ناخن ممکن است عود کند، به ویژه در افرادی که به بیماریهایی مانند دیابت مبتلا هستند که احتمال ابتلا به عفونت قارچی ناخن را افزایش میدهد.
سوالات متداول
موثرترین درمان برای قارچ ناخن چیست؟
موثرترین درمان برای عفونت قارچی ناخن تا حد زیادی به علائم و وضعیت شما بستگی دارد. به طور کلی، داروهای ضد قارچ خوراکی تاثیر بیشتری دارند و ترکیب داروهای خوراکی با داروهای موضعی میتواند اثربخشی درمان را بهبود ببخشد.
علائم اصلی قارچ ناخن چیست؟
علائم شایع شامل تغییر در رنگ و شکل ناخن، ضخیم شدن و ترک خوردگی ناخن، و ظاهر لکههای سفید یا زرد روی ناخن است.
چه عواملی میتوانند باعث ابتلا به قارچ ناخن شوند؟
عوامل متعددی ممکن است منجر به ابتلا به قارچ ناخن شوند، از جمله استفاده از کفشهای بسته و مرطوب، استفاده از استخرها و سوناها، ضعف سیستم ایمنی، و آسیب ناخن.
فارغ التحصیل دانشگاه شهید بهشتی تهران در رشته داروسازی
عضو انجمن داروسازان و عضو انجمن کاندیدای قلب
انتشار مطالب فوق تنها با ذکر مرجع به همراه لینک وبسایت دارودراگ مجاز میباشد.
لطفا به حقوق هم احترام بگذاریم.