همه چیز درباره دستگاه‌های بخور

پایین بودن سطح رطوبت هوا، باعث مشکلات متعددی از جمله الکتریسیته‌ی ساکن، خشکی پوست و خون دماغ می‌شود. خشکی هوا، در فصل سرما، مشکلات تنفسی را تشدید می‌کند.

بسیاری از افراد برای مبارزه با مشکلات ناشی از این مسئله، بخصوص سرماخوردگی، برونشیت، آلرژی و برای مراقبت از کودکانشان از دستگاه‌ بخور استفاده می‌کنند. این دستگاه‌ها در دو مدل ارائه می‌شوند:

• دستگاه بخور سرد (رطوبت‌ساز، نم‌ساز یا Humidifier)
• دستگاه بخور گرم (بخار‌ساز یا vaporizer)

این دو مدل، تفاوت‌های اندکی با یکدیگر دارند، با این‌حال مزایا و موارد مصرف آنها متفاوت است. در این مطلب یاد خواهیم گرفت:

• فرق دستگاه بخور سرد با دستگاه بخور گرم در چیست؟
• کدام دستگاه برای کدام وضعیت بهتر است؟
• چطور بهترین دستگاه متناسب با شرایط خود را انتخاب کنیم؟

فرق دستگاه بخور سرد با دستگاه بخور گرم در چیست؟

دستگاه‌‌های بخور، چه سرد، چه گرم، هوا را مرطوب می‌کنند و با خشکی مبارزه می‌کنند و به همین خاطر یک درمان عالی برای مشکلاتی مانند خشکی بینی، خشکی پوست و احتقان هستند؛ دستگاه‌های بخور، رطوبت را از روش‌های مختلفی وارد هوا می‌کنند و تفاوت اصلی آنها هم در همین است:

• دستگاه بخور گرم (بخار ساز یا رطوبت ساز گرم) آب را گرم می‌کند و بخار حاصل را وارد هوا می‌کند؛ این دستگاه یک تکنولوژی گرمایشی داخلی دارد که آب را، قبل از آزاد کردن بخار، می‌جوشاند. در نتیجه‌ی این فرآیند بخار گرم تولید می‌شود.
• دستگاه بخور سرد، غبار بسیار ریز سرد را وارد هوا می‌کند. بعضی از دستگاه‌های بخور سرد با استفاده از تکنولوژی اولتراسونیک کار می‌کنند، و بقیه‌ی آنها، فن یا فیلتر فیتیله‌ای دارند.

اگر می‌خواهید بین دستگاه بخور سرد و گرم، یکی را انتخاب کنید، لازم است ابتدا هدف خود را تعیین کنید. هر دوی این دستگاه‌ها علاوه بر رفع خشکی پوست، ناراحتی‌هایی مانند خشکی گلو و بینی را هم کاهش می‌دهند. در ضمن، این دستگاه‌ها احتقان بینی را هم کم می‌کنند و باعث بهبود تنفس خواهند شد؛ با اینحال بخور مزایای اضافه‌تری هم دارد که در ادامه بررسی خواهیم کرد.

کدام دستگاه برای کدام وضعیت بهتر است؟

برای آنکه متوجه شویم کدام دستگاه برای کدام ناراحتی خوب است، لازم است ابتدا رایج‌ترین مشکلات ناشی از خشکی هوا و نقش دستگاه بخور در درمان هریک را بصورت جداگانه بررسی کنیم:

• آلرژی‌

احتقان یکی از شایع‌ترین علائم آلرژی است. همه‌ی دستگاه‌های بخور (چه سرد، چه گرم) هوا را مرطوب می‌کنند. نفس کشیدن در هوای مرطوب باعث کاهش گرفتگی بینی و تسکین علائم ناشی از تحریک سینوس‌ها می‌شود؛ گرچه کسانی که آلرژی دارند، باید موقع استفاده از چنین دستگاه‌هایی مراقب باشند.

اگر سطح رطوبت هوا، بیش از اندازه زیاد شود، تولید ریزگردهای اضافی، منجر به تکثیر باکتری و رشد کپک (رایج‌ترین محرک‌های آلرژی) خواهد شد. به همین خاطر کنترل مداوم سطح رطوبت محیط ضروری است.

یک مطالعه در سال 2016 به بررسی تاثیرات سطح رطوبت محیط روی علائم آسم در 122 معلم پرداخت.

محققان متوجه شدند، وقتی سطح رطوبت هوا، بیشتر از 50 درصد یا کمتر از 30 درصد باشد، افراد دچار علائمی شبیه به آسم می‌شوند. طبق گفته‌ی آکادمی آلرژی، آسم و ایمونولوژی آمریکا (AAAI)، سطح ایده‌آل رطوبت محیط، بین 40 تا 50 درصد است.

لازم به ذکر است با استفاده از آب جوشیده (یا مقطر) و تمیز کردن روزانه‌ی دستگاه بخور می‌توانید از تکثیر باکتری جلوگیری کنید.

AAAI به کسانی که آلرژی محیطی دارند توصیه می‌کند برای آنکه مطمئن شوند دستگاه بخور سرد برایشان خوب است، با پزشک مشورت کنند.

دستگاه بخور گرم، برای کسانی که به آلرژن‌های محیطی حساسیت دارند، گزینه‌ی بهتری است؛ این نوع دستگاه‌ها برای تولید ذرات بخار، آب را گرم می‌کند و بدین ترتیب آلودگی کمتری را وارد محیط می‌کنند.

بیشتر بخوانید: دستگاه تست قند چیست؟

• آسم

افراد مبتلا به آسم هم باید (مانند افراد مبتلا به آلرژی) در مورد استفاده از دستگاه‌های بخور مراقب باشند. آسم درواقع حساسیت بیش از حد مجاری تنفسی‌ست که منجر به تنگی نفس می‌شود.

ممکن است رطوبت، مجاری تنفسی را تحریک کند. استفاده‌ی نادرست از دستگاه‌ بخور می‌تواند منجر به رشد باکتری، کپک یا تکثیر گرد و غبار شود که همگی آنها آسم را تحریک می‌کنند.

اگر آسم دارید، قبل از خرید دستگاه بخور، با پزشک مشورت کنید؛ انجمن آسم کانادا، استفاده از هیچ یک از انواع دستگاه بخور را توصیه نمی‌کند.

• برونشیت

برونشیت عبارت است از التهاب لوله‌های برونشیال که به ریه‌ها منتهی می‌شوند. سرفه و افزایش مخاط از اصلی‌ترین علائم این وضعیت هستند. افزایش رطوبت هوا به تسکین سرفه‌های ناشی از برونشیت کمک می‌کند. در این مورد فرقی بین دستگاه‌  بخور سرد و گرم وجود ندارد. هر دوی آنها رطوبت محیط را افزایش می‌دهند.

• سرماخوردگی و آنفولانزا

معمولا گلو درد و احتقان بینی، خبر از سرماخوردگی و آنفولانزا می‌دهند. دستگاه‌های بخور سرد و گرم با افزایش رطوبت هوا به تسکین تحریکات گلو و گرفتگی بینی کمک می‌کنند.

هوای سرد و خشک، احتمال انتقال ذرات ویروس را بالا می‌برد؛ بدیهی است بالا بردن رطوبت هوا می‌تواند از ابتلا به عفونت جلوگیری نماید.

اگر هدف شما تسکین علائم سرماخوردگی و جلوگیری از آنفولانزاست و می‌خواهید بین دستگاه بخور سرد و گرم، یکی را انتخاب کنید، دست شما باز است. با اینحال اگر دستگاه بخور گرم تهیه کنید، می‌توانید داروهای تنفسی موثر در بهبود گرفتگی بینی و قفسه سینه را داخل آن مخلوط کنید و از مزایای بیشتری بهره ببرید.

• مراقبت از کودکان

وجود رطوبت در هوا از گرفتگی بینی جلوگیری می‌کند؛ این کارایی برای کودکان خردسال مهم است؛ چون آنها نمی‌توانند عمیق نفس بکشند و در صورت گرفتگی بینی، تنفس برایشان سخت می‌شود.

به گفته‌ی مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC)، ویروس‌های پاراآنفولانزای انسانی شایع‌ترین علت عفونت‌های تنفسی از جمله خروسک و برونشیت در کودکان هستند. هردوی این بیماری‌ها باعث گرفتگی بینی و سرفه می‌شوند و رطوبت آنها را بهبود می‌بخشد.

بیشتر بخوانید: کدام دستگاه فشار خون خانگی بهتر است؟

چطور بهترین دستگاه متناسب با شرایط خود را انتخاب کنیم؟

وقتی نوبتِ خرید دستگاه بخور می‌شود و قرار است بین بخور سرد و گرم یکی را انتخاب کنید، با در نظر گرفتن چند فاکتور می‌توانید انتخاب بهتری داشته باشید:

• وضعیت سلامت و رنج سنی اعضای خانواده

اگر قرار است بین دستگاه بخور سرد و گرم، فقط یکی از آنها را انتخاب کنید، بهتر است علاوه بر وضعیت سلامت و نکات مربوط به انتخاب دستگاه برای اهداف خاص، رنج سنی اعضای خانواده را هم در نظر بگیرید.

اگر فرزند شما کوچک است، دستگاه بخور گرم گزینه‌ی خوبی برای مصرف خانگی نیست. چراکه در دستگاه بخور گرم، آب می‌جوشد و اگر مخزن آب در اثر یک حادثه برگردد، خطر سوختگی پوست کودک وجود دارد. بنابراین دستگاه بخور سرد کم خطرتر است.

• قیمت

قیمت دستگاه بخور، بسته به اندازه و برند، رنج متفاوتی دارد. بطور کلی، دستگاه‌های بخور سرد گران‌تر هستند. هنگام خرید، اندازه‌ی اتاق را در نظر بگیرید و بعد سایز متناسب با آن را انتخاب کنید.

• تمیز کردن

فرآیند تمیز کردن همه‌ی دستگاه بخور (چه سرد، چه گرم) تقریبا یکسان است. برای اینکار دستورالعمل‌های ارائه شده توسط کمپانی را دنبال کنید. اغلب اوقات توصیه می‌شود دستگاه را با استفاده از سرکه سفید، آبکشی و کاملا خشک کنید. لازم به ذکر است دستگاه‌های بخور گرم، به علت جوشیدن آب، رسوباتِ معدنی برجای می‌گذارند که تمیز کردن آنها سخت‌‌تر است.

در هر حال فرقی نمی‌کند که دستگاه بخور شما سرد باشد یا گرم، تمیز کردن یک قانون اساسی است. اگر دستگاه را خوب تمیز نکنید، تجمع باکتری و قارچ منجر به تکثیر بیماری خواهد شد.

هر دو مدل دستگاه می‌بایست هر روز تمیز شوند. آب داخل دستگاه را هر روز تخلیه و با آب تمیز و نو جایگزین کنید. بهتر است برای پر کردن دستگاه بخور سرد، از آب تصفیه شده استفاده کنید، چون آلودگی آن نسبت به آب لوله کشی کمتر است.

• ایمنی

درست است که بالا بردن رطوبت محیط، ناراحتی‌های ناشی از خشکی هوا را کاهش می‌دهد، اما رطوبت بیش از حد هم مشکلات خودش را دارد. طبق گفته‎‌ی سازمان حفاظت از محیط زیست (EPA) سطح رطوبت منزل می‌بایست بین 30 تا 50 درصد نگه داشته شود. بهتر است سطح رطوبت منزل را با استفاده از رطوبت سنج، بطور مرتب کنترل کنید.

جمع بندی

دستگاه‌های بخور سرد و گرم می‌توانند رطوبت هوا را زیاد کنند. دستگاه بخور گرم، آب را می‌جوشاند و بخار آن را وارد هوا می‌کند. دستگاه‌های بخور سرد، بخار بسیار ریزی از هوای خنک را وارد محیط می‌کنند. هر دوی این دستگاه‎‌ها به رفع خشکی پوست و بینی کمک می‌کنند.

بالا بردن رطوبت محیط (با استفاده از بخور سرد یا گرم) علاوه بر تسکین سرفه، علائم گرفتگی بینی و احساس فشار روی قفسه سینه را کم می‌کند. اگر قرار باشد بین دستگاه بخور سرد یا گرم، فقط یکی را انتخاب کنید می‌بایست علاوه بر اولویت‌ مصرف به بودجه و سن اعضای خانواده‌تان هم توجه کنید.

اگر این مطلب برای‌تان مفید بود، پیشنهاد می‌کنیم مطلب «دستگاه اکسیژن‌ساز چیست؟» را هم مطالعه کنید. همچنین شما می‌توانید انواع محصولات تقویت سیستم ایمنی را به صورت آنلاین از داروخانه آنلاین دارودراگ خریداری و درب منزل تحویل بگیرید.