کیست آندومتریوز چیست؟

آندومتریوز چیست؟

آندومتریوز از کلمه ی آندو یا آندومتر گرفته شده، یعنی بافت داخلی رحم که در طی دوران قاعدگی مهمترین بخش برای ایجاد خونریزیه. هرماه در دوره قاعدگی سلول­­های داخل رحم فرو می‌ریزند و با خون پریود از بدن خارج می‌شوند، اما اگر این سلول‌ها به دلایل نامشخص از بدن خارج نشوند و بیرون از رحم رشد کنند بیماری آندومتریوز را به وجود می‌آورند. به دنبال این اتفاق این سلول‌ها می‌توانند در قسمت های دیگه ی بدن از جمله: تخمدان ها و روده‌ها و روی سطح داخلی لگن رشد کنند و باعث ایجاد التهاب، درد شدید، چسبندگی و کیست‌های خاص آندومتریوز شوند و همین‌طور ممکنه بافت آندومتر در ریه و حتی مغز هم وجود داشته باشه که البته بسیار نادره.

در این مقاله از مجله دارودراگ سعی داریم به بررسی آندومتریوز، علت این بیماری و راه‌های درمانی آندومتریوز  بپردازیم؛ با دارودراگ همراه باشید.

 افراد در معرض خطر ابتلا به اندومتریوز

• ابتلا یکی از بستگان درجه یک به اندومتریوز
• کسانی که بارداری نداشتند
• یائسگی دیرهنگام
• شروع زود هنگام بلوغ
• سیکل‌های پریودی کوتاه
• در معرض زیاد استروژن قرار گرفتن
• مصرف الکل
• وزن پایین

البته این دلایل الزاماً به معنی این نیست که هر فرد که شرایط ذکر شده را داشته باشد حتماً مبتلا به اندومتریوز می‌شود بلکه داشتن عوامل بالا می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به اندومتریوز قرار دهد.

علائم آندومتریوز

از علائم آندومتریوز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خستگی مفرت
• درد هنگام پریود (قاعدگی)
• درد هنگام مدفوع کردن
• درد هنگام نزدیکی (رابطه جنسی)
• خونریزی شدیدتردر هنگام پریود (قاعدگی)

• درد در هنگام معاینه ی لگنی
• اشکال در حاملگی
• دردهای لگنی
• در موارد شدید، ناباروری
• افسردگی

علائم اصلی آندومتریوز مهمترین آن درد می‌باشد، دردی که زندگی فرد را مختل می‌کند و  رابطه فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و همچنین مشکلاتی که ممکن است علائم واضح نداشته باشد، وقتی آندومتریوز لوله‌های حالب (وظیفه انتقال ادرار را از کلیه به مثانه را دارد) را تحت تاثیر قرار دهد و تحت فشار قرار بگیرند، ممکن است برای کلیه ها مشکل ایجاد شود.

آیا درد آندومتریوز فقط در زمان قاعدگی است؟

در جواب این سوال باید بگوییم خیر، زیرا ممکن است بعضی از بیماران فقط در دوره قاعدگی درد داشته و برخی دیگر از بیماران در تمام ماه درد داشته باشند.

علت درد در اندومتریوز چیست؟

کاشته شدن عمیق بافت اندومتر در مناطقی که تعداد زیادی عصب قرار دارد و رها شدن موادی از بافت اندومتریوز که مواد واسطه ایجاد درد هستند. البته توجه کنید که شدت درد لگنی در اندومتریوز با شدت بیماری رابطه مستقیمی ندارد، یعنی درد زیاد نشانه شدت بیماری نیست.

آیا اندومتریوز باعث نازایی می شود؟

حدود ۷۰% از خانم‌هایی که اندومتریوز دارند بدون مشکل باردار می‌شوند ولی اگر اندومتریوز باعث اختلال در آناتومی لگن گردد یعنی اگر اندومتریوز باعث ایجاد کیست های بزرگ تخمدان شود و یا باعث چسبندگی شدید بین تخمدان و رحم و سایر قسمت‌های لگن گردد می تواند سبب نازایی شود.

و همچنین اندومتریوز سبب ترشحات هورمونی و مواد التهابی می شود می‌تواند اثر منفی بر تخمک گذاری و لانه گزینی داشته باشد و از این طریق نیز ممکن است فرد دچار نازایی گردد.

روش تشخیص آندرومتریوز چیست؟

در ابتدا  بستگی دارد آندومتریوز کدام یک از اعضا را درگیر کرده است، که نیاز به معاینه یک پزشک متخصص که در زمینه آندومتریوز تبحر دارد باید صورت گیرد.

روش تشخیص شامل موارد زیر می‌باشد:

• سونوگرافی

با سونوگرافی می‌توان کیست های داخل تخمدان رو تشخیص داد. اما اگر در سونوگرافی چیزی رویت نشود دلیل بر عدم وجود آندومتریوز نیست. چون بافت‌های آندومتریوز ممکن است در نواحی دیگری غیر از تخمدان رشد کرده باشد به طور مثال: بین رحم و رکتوم که قسمت انتهایی روده بزرگ بوده که به آن

RECTO VAGINAL ENDOMETRIOSIS می‌گویند که تشخیص و درمان آن میتواند خیلی سخت تر باشد و همچنین می‌تواند در عضله رحم هم رشد کرده که به آن   ADENOMYOSIS می‌گویند که می‌توان با سونوگرافی یا MRI تشخیص داد

سونوگرافی می تواند داخلی و واژینال باشد ولی در دختران سونوگرافی رکتال انجام می‌شود.

• MRI

در تشخیص آندومتریوز کمک میکند ولی سونوگرافی ترانس واژینال دقیق نیز به اندازه ام از ای در شناسایی آندومتریوز نقش دارد.

• اندازه گیری فاکتورCA125

در بیماری آندومتریوز میزان فاکتور CA125  بالا میرود. هر چند که در بیماریهایی دیگری مثل میوم رحمی، حین خونریزی قاعدگی، سرطان تخمدان و … نیز افزایش میابد.

• لاپاراسکوپی

در نهایت با طی کردن مراحل فوق تشخیص نهایی با جراحی لاپاراسکوپی انجام می‌گیرد.  لاپاراسکوپی نوعی عمل جراحی بوده  که وسیع نبوده  ولی نیاز به بیهوشی عمومی دارد. لاپاراسکوپ از یه شکاف کوچک اطراف ناف وارد شکم می‌شود و تمام قسمت های داخلی رو به وسیله دوربین بررسی می کند. که پزشک به کمک آن توانسته بافت آندومتریوز رو در قسمت‌های مختلف مشاهده  و نمونه برداری  کرده و سپس شخیص دقیق دهد.

درمان اندومتریوز

اندومتریوز را زمانی درمان میکنیم که یا فرد دچار دردهای شدید لگنی باشد و یا دچار نازایی شده باشد.

• درمان های دارویی
• درمان های جراحی

انتخاب این دو روش درمان بستگی به شدت علائم بیمار دارد.

درمان دارویی شامل انواع مسکن ها و استفاده از داروهای هورمونی است که معمولا در موارد دردهای شدید لگنی و قاعدگی های دردناک بیماران اندومتریوزی استفاده می‌گردد، مانند:

• انواع قرصهای جلوگیری از بارداری چه به صورت متناوب چه به صورت مداوم و بدون قطع قرص
• قرصها یا آمپول سه ماهه پروژسترونی مثل مدروکسی پروژسترون استات، مژسترول
• دینوژست (ویزان)
• آمپولهای GNRH که باعث ایجاد حالت شبیه یایسگی در بیمار میشوند و باید هر 28 روز یکبار یا هر سه ماه یکبار تزریق شوند.
• دانازول
• میرنا (ای یو دی پروژسترونی)
• سایر داروها

مدت درمان حداقل باید برای شش ماه باشد.

در افرادی که ازدواج کردند و هنوز باردار نشده اند توصیه میشود هر چه سریعتر حامله شوند چون بارداری به دلیل عدم فعالیت تخمدان‌ها در طی نه ماه، یکی از درمان‌هایی آندومتریوز محسوب می‌شود، هر چند باید توجه داشت که خود آندومتریوز می‌تواند منجر به نازایی شود.

درمان‌های جراحی نیز بسته به اینکه بیمار بارداری قبلی داشته یا خیر و آیا مایل به بارداری است یا نه استفاده می‌گردد.

حتی با جراحی نیز ممکن است اندومتریوز عود کند پس تصمیم برای جراحی کردن یا نکردن بستگی به شرایط فرد و شدت علائم او دارد. باید توجه داشت که بهتر است عمل جراحی فقط یکبار و آن هم به صورت برداشتن کامل ضایعات و به روش لاپاروسکوپی انجام گیرد. جراحی خارج کردن رحم و تخمدان‌ها نیز به عنوان درمان آخر در موارد شدید مورد استفاده قرار می‌گیرد.