خانه وبلاگ آموزشی

تب دنگی، بیماری ویروسی است که توسط پشه آئدس منتقل می‌شود. این بیماری در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری شایع است و در حال حاضر به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت عمومی در ایران شناخته می‌شود. علائم تب دنگی که توسط گزش پشه آئدس ایجاد می‌شود، شامل تب بالا، سردرد شدید، درد عضلانی و مفصلی، بثورات جلدی و در موارد شدید، خونریزی است.

در این مطلب از بلاگ داروخانه آنلاین دارودراگ، به بررسی این بیماری جدیدالانتشار، شناخت نشانه های تب دنگی Dengue fever و راه‌های پیشگیری از تب دنگی می‌پردازیم. 

مشخصات ظاهری پشه آئدس Aedes

آشنایی با بیماری تب دنگی

تب دنگی یا Dengue fever، بیماری ویروسی است که توسط پشه آئدس منتقل می‌شود. این بیماری در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری شایع است و در حال حاضر به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت عمومی در ایران شناخته می‌شود.

تب دنگی از طریق نیش پشه آلوده به ویروس، به انسان منتقل می‌شود. پشه آئدس در طول روز، به ویژه در ساعات اولیه صبح و غروب آفتاب، نیش می‌زند. این پشه در آب‌های راکد، مانند ظروف آب بدون استفاده، گلدان‌ها و لاستیک‌های فرسوده، تخم‌گذاری می‌کند. علائم تب دنگی هم بعد از گزش توسط آئدس و آلوده شدن بدن فرد، خود را نشان می‌دهد.

پشه آئدس چیست؟

پشه آئدس، حشره‌ای کوچک اما دردسرساز است که به دلیل نقشش در انتقال بیماری‌های خطرناک، به ویژه تب دنگی، شهرت نامطلوبی دارد. این پشه که بومی مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری است، در حال حاضر در بسیاری از نقاط جهان، از جمله ایران، یافت می‌شود. گزش پشه آئدس درد زیادی ندارد اما با انتقال ویروس و شروع بیماری، به دردسر زیادی خواهید افتاد. بروز نشانه های تب دنگی بعد از گزش اتفاق می‌افتد. 

مشخصات ظاهری پشه آئدس

• بدنی سیاه با خطوط سفید روی پاها و شکم
• اندازه‌ای کوچک‌تر از سایر پشه‌ها
• فعالیت در طول روز، به ویژه در ساعات اولیه صبح و غروب آفتاب

زیستگاه پشه آئدس

• آب‌های راکد، مانند ظروف آب بدون استفاده، گلدان‌ها، لاستیک‌های فرسوده و آب انبارها
• مکان‌های گرم و مرطوب

هنگام نزدیک شدن به این مکان‌ها، باید نسبت به گزش پشه آئدس و پیشگیری از تب دنگی، احتیاط داشته باشید. 

علائم و نشانه های تب دنگی که باید جدی بگیرید

علائم تب دنگی

تب دنگی یا همان Dengue fever، بیماری ویروسی است که توسط پشه آئدس منتقل می‌شود و در حال حاضر به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت عمومی در ایران شناخته می‌شود.

علائم تب دنگی معمولاً 4 تا 10 روز پس از گزش پشه آلوده ظاهر می‌شود. این علائم شامل موارد زیر است:

اصلی‌ترین نشانه های تب دنگی

• تب بالا: (معمولاً 39 تا 40 درجه سانتی‌گراد)
• سردرد شدید: سردرد ممکن است بسیار شدید و طاقت‌فرسا باشد. برای درمان خانگی سردرد، این مطلب را بخوانید. 
• درد عضلانی و مفصلی: درد در عضلات و مفاصل می‌تواند شدید و ناتوان‌کننده باشد.  ویتامین‌های مفید برای درمان گرفتگی عضلانی را قبلا در این مطلب معرفی کرده‌ایم.
• بثورات جلدی: بثورات جلدی به صورت لکه‌های قرمز یا صورتی روی پوست ظاهر می‌شود و ممکن است خارش‌دار باشد.

تب بالا، از جمله 15 علامت در بدن که باید جدی گرفت و حتما در صورت ادامه‌دار بودن تب، به پزشک متخصص مراجعه کنید. 

علائم ثانویه تب دنگی

• حالت تهوع و استفراغ: حالت تهوع و استفراغ می‌تواند شدید و آزاردهنده باشد.
• ضعف و خستگی: احساس ضعف و خستگی شدید می‌تواند در بیمار وجود داشته باشد.
• اسهال: اسهال خفیف تا شدید ممکن است در برخی از بیماران رخ دهد.
• خونریزی: در موارد شدید، تب دنگی می‌تواند منجر به خونریزی از بینی، لثه‌ها و دستگاه گوارش شود.

اقدامات درمانی و مراجعه به پزشک را بعد از دیدن اولین علائم تب دنگی باید شروع کنید و انجام بدهید. 

برای درمان حالت تهوع می‌توانید با نظر پزشک و داروساز، داروی اندانسترون را مصرف کنید. 

تب دنگی کشنده است؟

گزش پشه آئدس و بیماری تب دنگی در حالت عادی کشنده نیست، اما در موارد نادری می‌تواند منجر به مرگ شود.

نرخ مرگ و میر ناشی از تب دنگی به طور کلی کمتر از 1% است. با این حال، این نرخ در موارد شدید، به ویژه در گروه‌های پرخطر مانند کودکان، افراد مسن، افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای و زنان باردار، می‌تواند به 20 تا 50% نیز افزایش یابد.

عوارض خطرناک تب دنگی Dengue fever که می‌توانند منجر به مرگ شوند عبارتند از:

• شوک دنگی: افت شدید فشار خون که می‌تواند منجر به نارسایی ارگان‌ها و مرگ شود.
• خونریزی شدید: خونریزی از بینی، لثه‌ها، دستگاه گوارش و سایر نقاط بدن
• نارسایی کبد: نارسایی در عملکرد کبد که می‌تواند منجر به نارسایی ارگان‌ها و مرگ شود.
• سندرم التهابی مغزی و نخاعی (GBS): یک بیماری عصبی نادر که می‌تواند منجر به فلج و مرگ شود.

در صورتی که علائم تب دنگی جدی گرفته نشود، ممکن است این بیماری به مرگ هم منجر شود. به همین دلیل است که هم باید نشانه های تب دنگی را بشناسید و هم راه درمان آن را بدانید.

اسپری دافع حشرات سی گل SEAGULL برای پیشگیری از تب دنگی

برای جلوگیری از گزش این پشه‌ها و در نتیجه پیشگیری از تب دنگی، استفاده از محصولات دافع حشرات اهمیت بسیاری دارد. اسپری دافع حشرات سی گل یکی از بهترین گزینه‌ها برای محافظت از خود در برابر پشه آئدس است. این اسپری با فرمولاسیون خاص خود، به طور موثر حشرات را دفع کرده و با استفاده آسان و قابلیت حمل بالا، می‌تواند یک همراه مناسب برای حفظ سلامتی در مناطق با خطر شیوع تب دنگی باشد. با استفاده از اسپری سی گل، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که در برابر گزش پشه‌ها و انتقال بیماری‌ها محافظت شده‌اید.

بالا رفتن دمای بدن، یکی از نشانه‌های خطرناک تب دنگی است

عوامل افزایش خطر مرگ ناشی از تب دنگی

• سن: کودکان و افراد مسن بیشتر در معرض خطر هستند.
• بیماری‌های زمینه‌ای: افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و بیماری‌های کلیوی بیشتر در معرض خطر هستند.
• بارداری: زنان باردار بیشتر در معرض خطر ابتلا به عوارض شدید تب دنگی هستند.
• عدم دریافت مراقبت‌های پزشکی: تشخیص و درمان زودهنگام برای جلوگیری از عوارض خطرناک تب دنگی ضروری است.

با اقدامات پیشگیرانه، مانند جلوگیری از نیش پشه آئدس، می‌توان از ابتلا به تب دنگی و عوارض خطرناک آن، از جمله مرگ، جلوگیری کرد.

در صورت مشاهده جای گزش پشه آئدس و شروع علائم تب دنگی Dengue fever، به خصوص در افراد گروه‌های پرخطر، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

تب دنگی واگیر دارد؟

تب دنگی به طور مستقیم از فرد به فرد منتقل نمی‌شود. این بیماری توسط پشه آلوده به ویروس دنگی به انسان منتقل می‌شود. هنگامی که پشه آلوده فرد مبتلا را نیش می‌زند، ویروس را وارد بدن خود می‌کند. سپس، ویروس در بدن پشه تکثیر یافته و در غدد بزاقی آن تجمع می‌یابد.

زمانی که پشه آلوده فرد سالم را نیش می‌زند، ویروس را از طریق بزاق خود به بدن فرد سالم تزریق می‌کند. بنابراین، تب دنگی از طریق نیش پشه آلوده به انسان منتقل می‌شود و نه از طریق تماس مستقیم با فرد مبتلا.

دیده شدن تب دنگی در ایران

آیا تب دنگی در ایران دیده شده؟ بله، موارد ابتلا به تب دنگی در ایران مشاهده شده است و باید نسبت به شناخت علائم تب دنگی و جلوگیری از گزش پشه آئدس آگاه باشید. 

اولین مورد ابتلا به تب دنگی در ایران در سال 1398 گزارش شد. از آن زمان تاکنون، موارد متعددی از این بیماری در استان‌های مختلف کشور، به خصوص در جنوب و جنوب شرق، شناسایی شده است.

موارد ابتلا به تب دنگی در ایران به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1. موارد وارداتی: این موارد مربوط به افرادی است که در سفر به کشورهای دیگر به تب دنگی مبتلا شده‌اند و پس از بازگشت به ایران، بیماری را به همراه خود آورده‌اند.
2. موارد بومی: این موارد مربوط به افرادی است که در داخل ایران به تب دنگی مبتلا شده‌اند.

مقامات بهداشتی کشور، نسبت به شیوع تب دنگی در کشور هشدار داده‌اند و معتقدند که این بیماری می‌تواند به یک تهدید جدی برای سلامت عمومی تبدیل شود. بنابراین لازم است تا همه افراد نسبت به نشانه های تب دنگی هشیار باشند. 

نقشه ریسک ابتلا به تب دنگی Dengue fever در ایران بر اساس تحقیق سال 2021

دلایل افزایش موارد تب دنگی در ایران

• گرم شدن هوا: گرم شدن هوا و افزایش رطوبت، شرایط را برای تکثیر و رشد پشه آئدس، ناقل ویروس تب دنگی، مساعد می‌کند.
• افزایش سفرهای خارجی: افزایش سفرهای خارجی به کشورهای گرمسیری و نیمه‌گرمسیری، خطر ابتلا به تب دنگی و انتقال آن به ایران را افزایش می‌دهد.
• کمبود آگاهی عمومی: کمبود آگاهی عمومی در مورد تب دنگی و راه‌های پیشگیری از تب دنگی می‌تواند به شیوع این بیماری دامن بزند.

راه‌های پیشگیری از تب دنگی

مبارزه با پشه آئدس، ناقل ویروس تب دنگی، کلید اصلی پیشگیری از این بیماری است. برای این کار می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

اقدامات فردی

اقدامات فردی که به پیشگیری از تب دنگی کمک می‌کند، شامل موارد زیر است:

استفاده از لباس‌های بلند و پوشیده

تا حد زیادی از پوست شما در برابر گزش پشه آئدس محافظت می‌کند.

استفاده از اسپری‌های دور کننده پشه

اسپری‌های دور کننده پشه حاوی DEET، IR3535 یا Picaridin را به پوست خود و لباس‌هایتان اسپری کنید.

نصب توری بر روی در و پنجره‌ها

از توری‌های مناسب برای در و پنجره‌ها استفاده کنید تا از ورود پشه به داخل خانه جلوگیری شود.

استفاده از راکت‌های ضد پشه

برای از بین بردن پشه‌های داخل خانه از راکت‌های ضد پشه استفاده کنید.

اقدامات محیطی

اقدامات محیطی لازم برای پیشگیری از تب دنگی و کاهش نشانه های تب دنگی را در ادامه خواهید خواند.

جمع‌آوری ظروف آب بدون استفاده

تمام ظروف آب بدون استفاده، مانند سطل‌ها، بشکه‌ها و گلدان‌ها را جمع‌آوری و یا از آنها تخلیه کنید.

کنترل و لایروبی آب‌های راکد

آب‌های راکد، مانند حوضچه‌ها، آب انبارها و کانال‌های زهکشی را به طور مرتب لایروبی و از تجمع آب در آنها جلوگیری کنید.

استفاده از larvicides

استفاده از larvicides بیولوژیکی یا شیمیایی برای از بین بردن لاروهای پشه در آب‌های راکد.

اقدامات کلی

به طور کلی، می‌توانید اقدامات زیر را هم برای از بین بردن علائم تب دنگی Dengue fever و کاهش خطر گزش پشه آئدس انجام دهید.

• سمپاشی منازل و اماکن عمومی: در مناطق آلوده به پشه آئدس، سمپاشی منازل و اماکن عمومی توسط نهادهای ذی‌ربط انجام می‌شود.
• افزایش آگاهی عمومی: آموزش مردم در مورد بیماری تب دنگی، راه‌های انتقال و روش‌های پیشگیری از آن، از جمله مهم‌ترین اقدامات برای کنترل این بیماری است.
• همکاری بین مردم و مسئولین: برای کنترل و پیشگیری از تب دنگی، همکاری بین مردم، مسئولین و نهادهای ذی‌ربط ضروری است.

با رعایت این اقدامات می‌توان از نیش پشه آئدس و ابتلا به بیماری تب دنگی و عوارض خطرناک آن جلوگیری کرد.

در صورت بروز علائم تب دنگی، حتما به پزشک مراجعه کنید

گروه‌های در معرض خطر گزش پشه آئدس

گروه‌هایی که در ادامه مطلب ذکر می‌شوند، بیشتر در معرض خطر گزش پشه آئدس و بروز نشانه های تب دنگی هستند و باید بیشترین مراقبت را از خود بکنند.

• کودکان: کودکان به دلیل پوست نازک‌تر و سیستم ایمنی ضعیف‌تر، بیشتر در معرض نیش پشه و ابتلا به بیماری تب دنگی هستند.
• افراد مسن: افراد مسن به دلیل سیستم ایمنی ضعیف‌تر، بیشتر در معرض ابتلا به عوارض خطرناک تب دنگی هستند.
• زنان باردار: زنان باردار در معرض خطر ابتلا به عوارض شدید تب دنگی برای خود و جنین هستند.
• افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای: افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و بیماری‌های کلیوی، بیشتر در معرض ابتلا به عوارض خطرناک تب دنگی هستند.

افراد در معرض خطر باید مراقبت بیشتری داشته باشند و در صورت مشاهده علائم تب دنگی، سریعاً به پزشک مراجعه کنند.

سخن پایانی

تب دنگی، بیماری ویروسی است که توسط پشه آئدس منتقل می‌شود و به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت عمومی در بسیاری از نقاط جهان، از جمله ایران، شناخته می‌شود. با رعایت اقدامات پیشگیرانه، مانند جلوگیری از نیش پشه آئدس، می‌توان از ابتلا به تب دنگی و عوارض خطرناک آن جلوگیری کرد. در صورت مشاهده علائم تب دنگی، به خصوص در افراد گروه‌های پرخطر، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

سوالات متداول درباره نشانه های تب دنگی و پیشگیری از آن

در این بخش، به بررسی 3 سوال متداول و رایج شما درباره این تب می‌پردازیم و به آن‌ها پاسخ می‌دهیم.

علائم تب دنگی چیست؟

علائم اصلی تب دنگی Dengue fever، تب بالا، سردرد شدید، درد عضلانی و مفصلی، بثورات جلدی و علائم ثانویه آن، حالت تهوع و استفراغ، ضعف و خستگی (خستگی و ضعفی که از سندروم خستگی مزمن نباشد)، اسهال، خونریزی (در موارد شدید) است.

برای درمان اسهال می‌توانید به سراغ داروی گیاهی اسهال هم بروید.

چگونه می‌توان از تب دنگی پیشگیری کرد؟

برای پیشگیری از تب دنگی استفاده از لباس‌های بلند، اسپری دور کننده پشه، نصب توری، استفاده از راکت ضد پشه، جمع‌آوری ظروف آب بدون استفاده، لایروبی آب‌های راکد، سمپاشی و افزایش آگاهی عمومی مهم است. 

در صورت مشاهده علائم تب دنگی چه باید کرد؟

به پزشک مراجعه کنید، چرا که تشخیص و درمان زودهنگام برای جلوگیری از عوارض خطرناک تب دنگی ضروری است.