قرص دیکلوفناک چیست؟

قرص دیکلوفناک جزء دسته داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و فاقد کورتون است که دارای اثرات ضددرد و ضدالتهاب هستند. این دارو برای تسکین دردهایی مانند رگ به رگ شدن عضلات، ضرب دیدگی استخوان، نقرس، دندان درد، دردهای پس از عمل جراحی، میگرن، آرتریت و غیره کاربرد دارند. در حقیقت این دارو با مسدود کردن اثر آنزیم سیکلوکسیژناز (آنزیم مسئول ساخت پروستاگلاندین که باعث درد و التهاب در ناحیه آسیب‌دیده می‌شود) و مهار آن، التهاب را کاهش می‌دهد. با داروخانه آنلاین دارودراگ، همراه باشید. 

قرص دیکلوفناک سدیم

این دارو به دو صورت در بازار موجود است:

• قرص دیکلوفنات پتاسیم
• قرص دیکلوفنات سدیم

تفاوت اصلی این دو در این است که جذب دیکلوفنات پتاسیم در بدن سریع‌تر است و در نتیجه بیشتر برای دردهای حاد و ناگهانی که نیاز به تسکین فوری دارند، به کار گرفته می‌شوند.

این دارو به صورت قرص خوراکی، ژل موضعی، چسب پوستی، قطره چشمی، آمپول تزریقی و شیاف وجود دارد. در ادامه با این دارو بیشتر آشنا خواهیم شد.

اشکال دارویی دیکلوفناک (قرص و شیاف)

این دارو در 4 دسته تولید می‌شود:

• قرص دیکلوفناکسدیم 50
• قرص دیکلوفناک سدیم 100
• قرص دیکلوفنات سدیم 75
• قرص دیکلوفنات سدیم 25

قرص دیکلوفنات پتاسیم در معده باز می‌شود (به همین دلیل اثربخشی سریع‌تری دارد) ولی مدل سدیم آن در دئودنوم (که اثربخشی طولانی‌تر و نیمه عمر بیشتری دارد). همچنین دوزهای بالاتر، اثربخشی سریع‌تری دارند و پیک و طول اثر نیز بیشتر است.

در کل برای دردهای مزمن، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی سدیمی (مانند قرص دیکلوفناک آهسته رهش، ناپروکسن و سلکوکسیب) بهترین انتخاب است. برای تسکین دردهای حاد، مانند درد قاعدگی، دیکلوفناک پتاسیم انتخاب ارجح‌تری است.

عوارض قرص دیکلوفناک

• علائم گوارشی مانند سوء هاضمه، سوزش سر دل، معده درد و غیره
• احساس تهوع
• مشکلات تنفسی
• مشاهده خون یا مدفوع تیره، استفراغ حاوی خون یا شکم درد شدید

در صورت بروز هرگونه عوارض بالا، سریعا پزشک خود را در جریان قرار دهید.

آمپول دیکلوفناک و عوارض آن

آمپول دیکلوفناک برای دردهای شدید مانند درد سنگ کلیه، درد استخوانی، روماتیسم، دردهای مفصلی، کمردرد، نقرس، درد ناشی از شکستگی استخوان و در افراد بالای 12 سال تجویز می‌شود.

تزریق آن بیش از 2 بار در روز و بیش از 150 میلی‌گرم (2 آمپول) توصیه نمی‌شود.

عوارض ناشی از آن عبارت است از:

• تیرگی یا کاهش حجم ادرار، زردی پوست، وردی دست، پا یا گلودرد
• مشکلات تنفسی
• مشاهده دفع خون یا مدفون تیره، استفراغ حاوی خون یا شکم درد شدید
• تهوع
• حساسیت مانند لکه‌های قرمز و خارش درد، درد و قرمزی محل تزریق و غیره

در صورت بروز هریک از علائم بالا سریعا با پزشک خود در میان بگذارید.

شیاف دیکلوفناک

شیاف دیکلوفناک 100 میلی‌گرم به اندازه آمپول در بزرگسالان موثر است و از قوی‌ترین مسکن‌های غیرمخدر در حال حاضر به شمار می‌رود.

شیاف دیکلوفناک 50 و 100 در کودکان و بزرگسالان اثر تب‌بر نیز دارد. به یاد داشته باشید مصرف زیاد آن، باعث کاهش اثر ضددرد در فرد می‌شود.

دیکلوفناک پتاسیم یا سدیم، کدام ارجح‌تر است؟

دیکلوفناک پتاسیم نیز مانند مدل سدیم آن در 4 نوع موجود است:

• دیکلوفناک پتاسیم 25 میلی‌گرم
• دیکلوفناک پتاسیم 50 میلی‌گرم
• دیکلوفناک پتاسیم 75 میلی‌گرم
• دیکلوفناک پتاسیم 100 میلی‌گرم (آهسته رهش)

همانطور که گفتیم مدل پتاسیم دیکلوفناک اثربخشی سریع‌تر ولی طول عمر کوتاه‌تری دارد زیرا در معده باز می‌شود. بعلاوه، دوزهای بالاتر، نه تنها پیک وطول عمر بیشتری دارند بلکه شروع اثربخشی‌شان نیز سریع‌تر است.

به همین دلیل توصیه می‌شود برای مهار درد، در ابتدا دوز بالاتر مصرف شود و دوز دارو پس از ایجاد اثرات ضددرد کاهش می‌دهند. برای دردهای حاد، مانند دردهای قاعدگی، سردردهای میگرن، دردهای ناشی از جراحی دندان یا کشیدن دندان، دردهای پس از جراحی و غیره تجویز قرص دیکلوفناک پتاسیم بهتر است.

جالب است بدانید:

• اثربخشی دیکلوفناک پتاسیم 50 الی 100 میلی‌گرم به اندازه آسپیرین 650 میلی‌گرمی در بیماران با درد ناشی از کشیدن دندان یا جراحی زنامه است. بعلاوه، طول اثر آن از آسپیرین نیز بیشتر است.
• اثربخشی قرص دیکلوفناک پتاسیم 50 یا 100 میلی‌گرم (که هر 8 ساعت یکبار 50 میلی‌گرم تکرار شود) برای دردهای ارتوپدی پس از جراحی به اندازه ناپروکسن با دوز 550 میلی‌گرم (هر 8 ساعت یکبار، 275 میلی‌گرم تکرار شود) است.
• در مهار درد میگرن حاد، داروهایی غیر استروئیدی مانند دیکلوفناک پتاسیم (نه سدیم)، ناپروکسن و کوتوپروفن به اندازه ارگوتامین یا سوماتریپتان موثرند.

دقت کنید:

• دیکلوفناک سدیم نیز برای دردهای دندان ناشی از کشیدن یا جراحی دندان موثر است ولی به دلیل شروع اثربخشی آهسته‌، ارجح نیست.
• میزان پتاسیم در دیکلوفناک پتاسیم پایین است و موجب مسمومیت نمی‌شود.

نکته:

در برخی از مطالعات دیکلوفناک پتاسیم (به دلیل ملح پتاسیم)، انتخاب مناسب‌تری می‌دانند به ویژه در بیماران با محدودیت مصرف سدیم مانند بیماران هاپیرتانسیون یا بیماری‌هایی که با نارسایی قلبی دست به گریبانند. ولی باید در نظر داشت دیکلوفناک (سدیم یا پتاسیم) می‌تواند باعث افزایش عوارض قلبی- عروقی، انفارکتوس قلبی و غیره شود به همین دلیل باید حتما تحت نظر پزشک و با حداقل دوز موثر و حداقل طول مدت تجویز شود.

دوز تعیین شده برای قرص دیکلوفناک

• دوز معمول برای دیکلوفناک خوراکی یا رکتال (برای مصرف روزانه) 75 تا 150 میلی‌گرم (در دوزهای تقسیم شده) است. مثلا در انگلیس بدون توجه به نحوه تجویز دیکلوفناک (خوراکی، تزریقی یا رکتال)، روزانه 150 میلی‌گرم است ولی در آمریکا تا 200 میلی‌گرم روزانه نیز تجویز می‌شود.
• دوز نمک‌های پتاسیم (مانند پتافناک یا کاتافلام) دقیقا مانند دوز نمک‌های سدیم در دیکلوفناک است.
• دیکلوفناک تزریقی باید به صورت عضلانی تا 75 میلی‌گرم (در 3 سی‌سی- 3 نوبت) تزریق شود. در صورت درد شدید می‌توان در 2 نوبت استفاده شود.
• گرچه دیکلوفناک به صورت انفزیون وریدی یا بولوس وریدی در جهان قابل‌تجویز است ولی در ایران دیکلوفناک به صورت تجویز وریدی در دسترس نیست و از تزریق وریدی دارو باید جدا خودداری کرد. تجویز آن فقط به صورت عضلانی عمیق در بیمارستان یا مراکز درمانی معتبر توصیه می‌شود.
• دقت کنید ماکزیمم دوز روزانه دیکلوفناک بین 150 تا 200 میلی‌گرم است و تجویز دوزهای بالاتر هیچ توجیه منطقی ندارد و می‌تواند خطر عوارض جانبی دارو را افزایش دهد.

مصرف دیکلوفناک می‌تواند در کاهش دردهای قاعدگی و پریود، موثر باشد

موارد مصرف قرص دیکلوفناک

همانطور که بارها اشاره کردیم، دیکلوفناک یک داروی غیر استروئیدی ضددرد و ضدالتهاب است که برای مهار درد و التهاب در بدن به کار می‌رود.

دیکلوفناک سدیم در درد و التهاب ناشی از بیماری روماتیسمی (شامل آرترین جوانان)، اختلالات عصبی-اسکلتی، دردهای بعد از عمل جراحی و نقرس حاد استفاده می‌شود.

دیگر موارد مصرف قرص دیکلوفناک:

• کمردرد
• میگرن
• دردهای قاعدگی
• تب‌بر
• آرتریت روماتوئید
• اسئوآرتریت
• اسپوندلیت آنکیلوزان

نکته:

بیماران با فشار خون بالا، بهتر است قرص دیکلوفناک پتاسیم استفاده کنند.

مکانیسم اثر قرص دیکلوفناک

این دارو با مهار قوی آنزیم سیکلواکسیژناز، پروستاگلندین، پروستاسایکلین و ترمبوکسان، باعث کاهش درد و التهاب در بدن می‌شود.

منع مصرف قرص دیکلوفناک

مصرف این دارو در 3 ماه نخست بارداری اکیدا ممنوع است زیرا جزء داروهای گروه‌های X طبقه‌بندی می‌شود و می‌تواند با مرگ یا نقص عضو در جنین شود.

همچنین بیماران حساس به ASA یا بیماران مبتلا به پورفیری کبدی نیز اجازه مصرف این دارو را ندارند.

هشدارها در مورد مصرف دیکلوفناک

• مصرف این دارو قبل و پس از عمل بای پس رگ کرونر قلب، مصرف این دارو اکیدا ممنوع است.
• مصرف این دارو در بیماران دچار اختلالات کلیوی یا قلبی باید با احتیاط (و با حداقل دوز ممکن) تجویز شود. در ضمن، پس از مصرف، عملکرد کلیه‌ها مرتب کنترل شود.
• بیمارانی که دچار زخم معده فعال‌اند، باید از مصرف آن خودداری کنند. بهتر آن است که بیمارانی که سابقه زخم معده دارند، از مصرف آن پرهیز کنند و یا در صورت مشاهده هرگونه عوارض معده‌ای یا روده‌ای سریعا مصرف دارو را قطع کنند.
• این دارو در افراد مسن، افرادی که سابقه حمله آسم یا حساسیت دارند، باید با احتیاط زیاد مصرف شود.
• دقت کنید گزارش‌های متعددی در طی دو سال گذشته ثبت شده که حاکی از فلج ناشی از دیکلوفناک در کودکان زیر 13 سال است. به همین دلیل، تجویز (تزریقی) این دارو به این رنج سنی، توصیه نمی‌شود.

توصیه‌های دارویی دیکلوفناک

• در محل تزریق ممکن است درد و گاها صدمات بافتی ایجاد شود.
• در افراد با سابقه زخم معده یا اختلالات کبدی  و کبد چرب باید بااحتیاط مصرف شود.
• شکل تزریقی این دارو در کودکان زیر 13 سال توصیه نمی‌شود.
• مصرف شیاف ممکن است سبب تحریک موضعی شود.

خرید قرص دیکلوفناک

برای اطلاع و خرید قرص دیکلوفناک به داروخانه دارودراگ مراجعه کنید. دارودراگ با بستری آسان و ساده، امکان خرید دارو به صورت آنلاین را و تحویل در درب منزل را برای افرادی پرمشغله به سادگی فراهم کرده است.