اثرات قرص اورژانسی تا چند روز در بدن باقی می ماند؟

آرامشی که از نداشتن بارداری ناخواسته خواهید داشت، بی‌نظیر است. به همین دلیل، بسیاری از مردم روش‌های مختلفی را برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنند. از بین تمام روش‌ها، قرص اورژانسی محبوب‌تر است. محبوبیت این قرص‌ها بدان دلیل است که دردسترس‌تر، دارای عوارض کمتر و دارای راه ساده‌تری برای استفاده هستند.

عده بسیاری هر ساله قرص‌های اورژانسی پیشگیری از بارداری را مصرف می‌کنند. اگر شما هم یکی از افرادی هستید که می‌خواهید از آن‌ها استفاده کنید، باید اثرات قرص اورژانسی و عوارض آن را به خوبی بدانید. با داروخانه آنلاین دارو دراگ همراه باشید تا یک بار برای همیشه از عوارض قرص اورژانسی آگاه شوید.

قرص اورژانسی چیست؟

قرص ضد بارداری اورژانسی نوعی داروی خوراکی است که برای جلوگیری از بارداری ناخواسته بعد از مقاربت مصرف می‌شود. این قرص‌ها گاهی با نام‌های دیگری مانند قرص‌های روز (day-after) یا قرص‌های صبحگاهی (morning-after) نیز شناخته می‌شوند. بانوان معمولا این قرص‌ها را بعد از شب رابطه جنسی مصرف می‌کنند.

این قرص‌ها استروژن خالص هستند و می‌توان آن‌ها را در هر سنی بدون نسخه پزشک از داروخانه‌ تهیه کرد. بد نیست بدانید که اثرات قرص اورژانسی بسیار کم است؛ بدین معنی که عوارض جانبی بسیار کمی دارند. با این حال، باید در مصرف آن‌ها احتیاط لازم را به خرج دهید.

با وجود این که این قرص‌ها محبوبیت بسیار زیادی در سراسر دنیا دارند، اما بدان معنا نیست که می‌توانید به طور منظم از آن‌ها استفاده کنید. توصیه می‌شود از سایر روش‌های پیشگیری استفاده کرده و از این قرص‌های اورژانسی تنها در موارد اضطراری بهره ببرید.

نحوه عملکرد و اثرگذاری قرص اورژانسی در بدن

به طور کلی می‌توان گفت این داروها با به تاخیر انداختن تخمک‌گذاری از حاملگی پیشگیری می‌کنند. اگر در روزهای تخمک‌گذاری رابطه جنسی محافظت‌نشده داشته باشید. آن تخمک ممکن است با اسپرمی که اکنون در بدن شما وجود دارد بارور شود. حال اگر بتوانید تخمک‌گذاری را به تعویق بیاندازید تا تخمکی برای لقاح با اسپرم وجود نداشته باشد، می‌توانید از بارداری ناخواسته جلوگیری کنید.

این درست همان کاری است که قرص‌های اورژانسی انجام می‌دهند. درواقع، یکی از اثرات قرص اورژانسی این است که بتواند تخمک‌گذاری را برای مدت طولانی به تعویق بیندازد. در این صورت، هر اسپرمی در بدن شما قبل از اینکه تخمکی برای بارور شدن در دسترس داشته باشد، می‌میرد.

به نظر می‌رسد برخی از این قرص‌ها با تقلید از افزایش سطح پروژسترون که به طور معمول در روزهای پس از تخمک‌گذاری اتفاق می‌افتد، این کار را انجام می‌دهند. آن‌ها با مغز شما می‌گویند که تولید هورمون محرک فولیکول (FSH) که مسئول تولید فولیکول برای آزاد کردن تخمک در تخمک‌گذاری است را کاهش دهد.

بیشتر بخوانید: قرص اورژانسی چیست و چگونه باید آن را مصرف کرد؟

انواع قرص های اورژانسی پیشگیری از بارداری

برخلاف تصور شما، انواع مختلفی از این قرص‌ها وجود دارد که هر کدام ممکن است ویژگی‌های خاص خود را داشته باشند. این قرص‌ها عبارتند از:

قرص‌های اورژانسی ترکیبی

این نوع قرص‌ها مخاط دهانه رحم را غلیظ می‌کنند و حرکت اسپرم را دشوار می‌کنند. در عین حال، آن‌ها به نازک شدن پوشش رحم کمک کرده که چسبیدن تخمک‌ها را سخت می‌کند. این قرص‌ها حاوی استروژن و پروژسترون هستند.

قرص‌های اورژانسی کوچک

این قرص‌ها مانند قرص‌های ترکیبی عمل می‌کنند. با جلوگیری از رسیدن اسپرم به تخمک، تخمک‌گذاری را سخت‌تر می‌کنند. تفاوت اصلی این است که آن‌ها حاوی استروژن نیستند. قرص اورژانسی کوچک به کسانی که با استروژن میانه خوبی ندارند، توصیه می‌شود.

قرص‌های پلن B یا نکس چویس

قرص‌های پلن بی (Plan-B) یا نکس چویس (Next Choice) از لوونورژسترول ساخته شده‌اند. اگر داروخانه با نام پلن بی و نکس چویس آشنا نیست، می‌توانید قرص‌های ضدبارداری لوونورژسترل را بخواهید. همه این قرص‌ها به‌عنوان مسدودکننده‌های هورمونی و تعدیل‌کننده‌های هورمونی عمل می‌کنند که می‌توانند پس از مقاربت برای جلوگیری از بارداری استفاده شوند. این را نباید با قرص‌های سقط جنین که برای خاتمه بارداری مصرف می‌شوند، اشتباه گرفت.

الا (Ella)

الا نوعی دیگر از قرص‌‌های اورژانسی است که معمولا آن را 5 روز بعد از مقاربت مصرف می‌کنند. نام دیگر این قرص‌ها آنتی پروژستین اولیپریستال استات است که به عنوان یک قرص ضدبارداری اضطراری میکرونیزه موجود است. این قرص‌ها تا 120 ساعت پس از مقاربت موثر هستند.

آنتی پروژستین میفپریستون (The antiprogestin mifepristone)

این قرص‌ها تحت عنوان RU-486 نیز شناخته می‌شوند. آر یو 486 در پنج کشور به عنوان یک قرص ضدبارداری اورژانسی با دوز کم یا متوسط وجود دارد و تا 120 ساعت پس از مقاربت موثر است.

اثرات قرص اورژانسی

مانند هر دارویی، این قرص‌ها دارای عوارض جانبی هستند. برخی از عوارض قرص اورژانسی به شرح زیر هستند:

پریودهای نامنظم

به دلیل این که این قرص‌ها از استروژن یا پروژسترون ساخته شدند، مطمئنا بر روی اولین چیزی که تاثیر می‌گذارند، پریودی یا قاعدگی است. یکی از اثرات قرص اورژانسی کوتاه‌تر یا طولانی‌تر کردن دوره پریودی است. گاهی اوقات، بانوان ممکن است سیکل قاعدگی خود را زودتر تجربه کنند یا دوره پریودی یک تا دو هفته دیرتر رخ دهد. توجه داشته باشید اگر پریودی شما بیش از یک هفته تاخیر داشت، باید با پزشک مشورت کرده و آزمایش بارداری انجام دهید.

بیشتر بخوانید: با انواع قرص ضد بارداری، عوارض و نحوه مصرف آن‌ها آشنا شوید

خونریزی بیش از حد

یکی دیگر از اثرات قرص اورژانسی، خون‌ریزی بیش از حد بعد از مصرف آن‌ها است. البته این مورد بسیار نادر است و احتمالا 1 روز به طول بیانجامد. توجه داشته باشید اگر خونریزی بیش از دو روز طول کشید، حتما با پزشک خود مشورت کنید؛ چرا که ممکن است مشکل بزرگی برای شما رخ داده باشد.

سرگیجه و استفراغ از اثرات قرص اورژانسی

قرصی که حاوی لوونورژسترول است می‌تواند باعث ایجاد سرگیجه و استفراغ در حین اثرگذاری دارو شود. البته این مورد ممکن است در مورد قرص‌های ضد بارداری ترکیبی نیز دیده می‌شود. سرگیجه و استفراغ معمولا بعد از سه روز از بین می‌رود. در غیر این صورت، باید به پزشک مراجعه کنید.

خستگی

یکی از شایع‌ترین اثراتی که قرض اضطراری ضدبارداری می‌تواند داشته باشد، خستگی است. ممکن است در صبح روز استفاده از این قرص‌ها دچار خستگی عجیبی شوید. خستگی شما باید یک یا دو روز در بدن شما باقی بماند. اگر خستگی فوق العاده شدید شد و انجام هر حرکتی برای شما سخت بود، لطفا با پزشک مشورت کنید.

اثرات طولانی مدت قرص اورژانسی

با استفاده مداوم و طولانی‌مدت قرص اورژانسی، ممکن است اثرات جانبی آن تا مدت‌ها گریبان شما را بگیرد. به این عوارض، عوارض جانبی طولانی‌مدت گفته می‌شود که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:

• افزایش وزن شایع‌ترین عارضه جانبی طولانی مدت این قرص‌های ضدبارداری هورمونی است.
• این قرص‌ها می‌توانند بدن شما را در موقعیت‌های نادر بی‌ثبات کنند و باعث اختلالات تنفسی شوند.
• در برخی از موارد، این عدم تعادل هورمونی ناشی از قرص‌های ضدبارداری اورژانسی می‌تواند منجر به بیماری‌های کیسه صفرا شود.
• یک عارضه جانبی رایج، عدم تعادل در فشار خون، به ویژه در افرادی که از فشار خون بالا رنج می‌برند، است.
• این قرص‌ها می‌توانند هم به طور مستقیم و هم غیرمستقیم منجر به افسردگی شوند.
• برخی از زنانی که مستعد کیست تخمدان هستند، ممکن است با مصرف قرص‌های اورژانسی دوباره آن را تجربه کنند.

آیا قرص اورژانسی بر بارداری‌های آینده اثر می‌گذارد؟

در شرایط عادی، پزشکان تصور می‌کنند که قرص‌های ضد بارداری هیچ آسیبی به بارداری‌های آینده نمی‌رسانند. با این وجود در موارد خاص ممکن است برخی از این قرص‌ها شانس بارداری مجدد شما را از بین ببرند. به همین دلیل، توصیه می‌شود برای آگاهی کامل با پزشک مشورت کنید. توجه داشته باشید که آناتومی هر فرد با دیگران متفاوت است. درنتیجه، واکنش دارویی متفاوتی نیز در هر فرد رخ خواهد داد.

در صورتی که بدن شما قرص را پس بزند یا واکنش بدی به آن نشان دهد، می‌تواند بارداری‌های آینده را مختل کند، اما این بسیار نادر است. مهم است بدانید که استفاده از داروهای پیشگیری از بارداری اورژانسی باعث عدم تعادل هورمونی نیز می‌شود، این می‌تواند منجر به صرف زمان بیشتری برای باردار شدن شود، اما هیچ مطالعه علمی یا تجربی تاکنون این مورد را ثابت نکرده که یکی از اثرات قرص اورژانسی از بین رفتن شانس بارداری است.

مدت زمان اثرات قرص اورژانسی چقدر است؟

مدت باقی ماندن اثرات قرص اورژانسی از چند روز تا چند ماه متغیر است. این می‌تواند به بدن، سیستم ایمنی، دوز مصرفی و همچنین نوع عارضه‌ای که با آن مواجه شده‌اید، بستگی داشته باشد. برای این که بتوانید درباره این موضوع اطلاعات کافی به دست آورید بهتر است از پزشک معتمد خود کمک بگیرید.

توجه داشته باشید که اثرات قرص اورژانسی ممکن است تا چند روز در بدن بماند؛ به عنوان مثال، شما روز شنبه قرص اورژانسی را مصرف می‌کنید و در روز دوشنبه مقاربت محافظت‌نشده خواهید داشت. این قرص‌ها ممکن است در روز دوشنبه نیز از بارداری جلوگیری کنند.

چه کسانی باید از مصرف قرص اورژانسی اجتناب کنند؟

توصیه می‌شود که خانم‌های باردار از مصرف این قرص‌ها خودداری کنند؛ چرا که ممکن است به بارداری آسیب برساند. همچنین توصیه می‌شود زنان مبتلا به اختلالات قاعدگی، سندرم تخمدان پلی کیستیک، فشار خون بسیار بالا و افسردگی تا حد امکان از مصرف این قرص‌ها خودداری کنند.

به هیچ عنوان این قرص‌ها را بدون مشورت با پزشک خود مصرف نکنید. درست است که این قرص‌‌ها ضرر و عوارض چندانی ندارند، اما سرخود مصرف کردن آن‌ها ممکن است به شما آسیب برساند.

لازم به ذکر است که بانوان شیرده می‌توانند از این قرص‌ها استفاده کنند. اگر چه مقادیر کمی از هورمون در این قرص‌ها وجود دارد، اما مطالعات نشان می‌دهد که این هورمون‌ها به کودک آسیب نمی‌رساند. در مورد قرص الا (Ella) که پیشتر معرفی کردیم، باید بگوییم که ایمنی آن در دوران شیردهی مشخص نیست. به همین دلیل، توصیه می‌شود تا یک هفته پس از مصرف این قرص از شیردهی خودداری کنید.

چه زمانی باید از قرص اورژانسی استفاده کرد؟

همانطور که پیش‌تر گفتیم، قرص‌های اورژانسی را باید بعد از یک رابطه جنسی محافظت‌نشده استفاده کنید. همچنین، اگر فکر می‌کنید کنترل بارداری شما ممکن است به خوبی عمل نکرده باشد نیز می‌توانید از این قرص‌ها بهره ببرید.

درست است که به این داروها «قرص‌های روز» نیز گفته می‌شود، اما برای تاثیر بیشتر بهتر است آن‌ها را درست بعد از مقاربت مصرف کنید. اثربخشی قرص‌های ضدبارداری اورژانسی حاوی لوونورژسترل و قرص‌های ترکیبی، پس از 72 ساعت کاهش می‌یابد. پس هر چه زودتر مصرف شوند، بهتر است.

تداخل دارویی با قرص های اورژانسی

قرص‌های اورژانسی همانند هر قرص دیگری ممکن است با سایر داروها اختلال داشته باشد. این تداخلات دارویی کارایی هر دو دارو را از بین برده و حتی سلامت شما را نیز به خطر بیاندازد.

قرص‌های اورژانسی بیشتر به‌خاطر ویژگی‌های فارماکوکینتیک که دارند، با برخی از دارو‌ها تداخل دارند. از جمله داروهایی که نمی‌توانید با قرص اورژانسی مصرف کنید می‌توان به داروهای ضد صرع، ضد رتروویروس‌ها و ریفامایسین‌ها اشاره کرد.

البته برخی از دارو‌ها و مواد غذایی نیز وجود دارند که اثربخشی آن‌ها را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. داروها، غذاها یا گیاهانی که آنزیم‌های سیتوکروم دارند یا ترشح ‌آن را تحریک می‌کنند، مانند آنزیم CYP3A4 که پروژستین‌ها و استروژن‌ها را متابولیزه کرده و غلظت آن را در خون کاهش می‌دهند ممکن است اثربخشی پروژستین‌ها و استروژن‌های موجود را کاهش داده و اثرات قرص های اورژانسی را از بین ببرد. از بین چنین داروها و غذاهایی می‌توان به خار مریم، کاربامازپین، ریفامپیسین، فنی توئین و گریزئوفولوین اشاره کرد.

سوالات متداول

اثرات قرص اورژانسی کدام است؟ این قرص‌ها معمولا عوارض جانبی خاصی ندارند و بی‌خطر هستند. اما در عده کمی از زنان ممکن است موجب تهوع، سرگیجه، نفخ و خستگی شوند. همچنین، اگر به مدت طولانی از این قرص‌ها استفاده کنید افزایش وزن و اختلالات هورمونی شوند.

چه کسانی نباید از قرص های اورژانسی استفاده کنند؟ معمولا منع مصرف برای هیچ خانمی وجود ندارد. اما توصیه می‌شود کسانی که تخمدان مستعد کیست دارند و بانوان شیرده در مصرف آن‌ها با پزشک مشورت کنند.

چه زمانی باید قرص اورژانسی را مصرف کرد؟ اگر قرص‌های اورژانسی را بلافاصله بعد از رابطه جنسی مصرف کنید، بیشتر اثربخشی را دارند. با این حال، برخی از آن‌ها را می‌توان تا 72 ساعت بعد از مقاربت نیز مصرف کرد.

قرص‌های اورژانسی چگونه عمل می‌کنند؟ این قرص‌ها معمولا با بالا بردن سطح استروژن بر روی روند تخمک‌گذاری تاثیر می‌گذارند. برخی از آنان نیز ممکن است مخاط دهانه رحم را غلیظ‌تر کرده و از حرکت اسپرم جلوگیری کنند.

کلام آخر

قرص‌های پیشگیری از بارداری اورژانسی در پیشگیری از بارداری ناخواسته موثر هستند. اگر آن‌ها را بلافاصله بعد از مقاربت جنسی مصرف کنید می‌توانند از بارداری شما جلوگیری کنند. هر چند که این داروها دارای اثراتی هم هستند که در این مقاله به طور کامل به بررسی آن‌ها پرداختیم.