خانه وبلاگ

واکسن ها از میکروب و ویروس کشته شده ساخته شده اند. با تزریق واکسن، سیستم ایمنی تحت حمله این میکروب ها قرار گرفته و درنتیجه آنتی بادی ها یا پادتن ها در بدن افزایش می یابد. با اجرای واکسیناسیون همگانی در جهان شیوع بیماری در شیرخوارگان، اطفال، کودکان و بالغین به طور قابل توجهی کاهش یافته است. دراین مقاله با دارودراگ همراه باشید تا چگونگی عملکرد واکسن های اطفال و زمان مناسب برای تزریق و انواع آن بیشتر آشنا شوید.

 

چگونگی عملکرد واکسن های اطفال

با تزریق واکسن های اطفال به کودکان و نوزادان ویروس ها وباکتری های کشته شده و ضعیف شده به بدن کودک وارد می شود آنگاه سیستم ایمنی بدن نوزاد حمله ای را شروع می کند که بدن را تحریک می کند تا پادتن یا آنتی بادی آن را تولید کند. این آنتی بادی ها دربدن نوزاد می ماند تا در هنگامی که بدن با بیماری جدی روبرو شود آن را درمقابل میکروب ها و ویروس ها ایمن کند. به عنوان مثال اگردرمنطقه شما بیماری سرخک شیوع پیدا کند کودکی که واکسن آن را دریافت کرده است نسبت به سایر کودکان از احتمال مبتلا به بیماری کمتری در معرض خطر قرار می گیرد.  

بعضی از این بیماری ها (فلج اطفال، سیاه سرفه و...) صدسال پیش از این بسیار شایع بودند اما امروزه به دلیل واکسیناسیون به ندرت دیده می شوند. در حال حاضر برای بیش از بیست بیماری های مختلف انسان، واکسن وجود دارد که برخی از آن ها به صورت عمومی و همگانی و بعضی در شرایط خاص تزریق می شوند.

انواع واکسن های اطفال

 

واکسیناسیون از بدو تولد نوزاد شروع می شود به طوری که از سال های اولیه زندگی کودک پنج بار تزریق واکسن در مراکز واکسیناسیون انجام می شود. انواع واکسن های اطفال به شرح زیر است:

1. واکسن سل

بیناری سل دارای ویروس بسیار خطرناکی است که از طریق مجاری تنفسی به بدن وارد می شود. اگر درتشخیص این بیماری و درمان آن تاخیر صورت گیرد فرد دچار معلولیت شده و درنهایت به مرگ منجر می شود.

2. واکسن کزاز

بیماری کزاز یکی از خطرناک ترین بیماری های میکروبی است که از طریق برخورد زخم با خاک انتقال می یابد. همچنین در زایمانی که موارد بهداشتی رعایت نشود این بیماری می تواند به بدن منتقل شود.

3. واکس سرخک

بیماری سرخک از حادترین بیماری های عفونی است که به وسیله ویروسی از گونه های موربیلی ویروس ایجاد می شود.

4. واکسن سیاه سرفه

بیماری سیاه سرفه بیماری عفونی مجاری تنفسی است که روی نای و شاخه های لوله های تنفسی اثر می گذارد.

5. واکسن دیفتری

دیفتری یک بیماری خطرناک عفونی است که باعث مشکل و اختلال در بلع و تنفس می شود.

6. واکسن هپاتیت ب

هپاتیت ب یکی از بیماری های ویروسی خطرناک است که از طریق خون، رابطه جنسی و از مادر به جنین انتقال می یابد. عوارض این واکسن بسیار اندک بوده که شامل درد و قرمزی در منطقه تزریق، سردرد کم و احساس کسالت و خستگی می باشد.

7. قطره ی خوراکی فلج اطفال

فلج اطفال بیماری حاد ویروسی است که می تواند باعث فلج دائم بخشی از عضلات بدن و حتی مرگ و میر شود.

8. واکسن MMR

با دریافت این واکسن کودک دربرابر بیماری های (سرخک، سرخجه، اوریون) ایمن می شود.

9. واکسن آبله مرغان

واکسن آبله مرغان در برنامه واکسیناسیون کودکان در ایران وجود ندارد، ولی ازآنجایی که اکثر کودکان تا 10 سالگی آبله مرغان نمی گیرند و ابتلا به این بیماری ممکن است در بزرگسالی خطراتی در پی داشته باشد بهتر است درمورد تزریق و دریافت آن با پزشک کودک خود مشورت کنید. اما برای اطلاع بیشتر سن دریافت واکسن آبله مرغان به شرح زیراست:

• بین 4 و 6 سالگی
• بین 12 و 15 سالگی

 

جدول زمانبدی واکسن های اطفال

احتمال دارد در موارد استثنایی از قبیل اختلال در سیستم ایمنی بدن، تزریق واکسن به کودک و اطفال مجاز نباشد؛ در این حالت با تشخیص پزشک یا واکسن تزریق نمی شود و یا واکسن مخصوص تزریق می شود. بعد از دریافت واکسن توسط کودک برخی نوزادان و کودکان ممکن است تب کنند و یا ناراحت گردند. در مورد نوزادان با وزن کمتر از2 کیلوگرم برنامه واکسن هپاتیت ب باید در4 نوبت: بدو تولد، یک ماهگی، دوماهگی و شش ماهگی تزریق شود. پس از سن 14 تا 16 سالگی، هر 10 سال باید واکسن دیفتری، کزاز ویژه بزرگسلان تزریق شود.

عوارض واکسن های اطفال

 

همچون داروها، واکسن ها نیز ممکن است بعد از تزریق عوارضی داشته باشند اما خطرشان به نسبت کم تر است و احتمال بیماری و عوارض شدید بسیار نادر است. اما کاملا طبیعی است که عوارض جانبی داشته باشد که به صورت تب خفیف در کودک و درد در ناحیه تزریق شود. با این حال ممکن است عوارض شدیدی به وجود بیاید که شامل موارد زیر است و باید پس از مشاهده این عوارض به پزشک مراجعه نمائید: 

• درد و تورم در محل واکسن
• اختلال رفتاری
• تشنج
• اختلال در سطح هوشیاری
• استفراغ مکرر
• تنگی نفس
• بیقراری های پی در پی و طولانی
• فلج به ویژه پس از تزریق واکسن فلج اطفال
• تب شدید بالای 38.5 سانتی گراد پس از 72 ساعت از گذشت تزریق
• درد مفاصل

 

نکاتی درباره واکسن های اطفال

 

• تزریق واکسن سه گانه در کودکانی که به ضایعه مغزی پیش رونده دچار هستند ممنوع است و باید واکسن دوگانه تزریق شود.
• درصورتی که واکسن های ویروسی زنده به طور هم زمان تزریق نشوند باید بین هرکدام از واکسن ها حداقل یک ماه فاصله باشد.
• بعد از سن 14 تا 16 سالگی هر 10 سال باید واکسن دیفتری و کزاز ویژه بزرگسالان تزریق شود.
• تزریق همزمان واکسن های سرخک و ب.ث.ژ هیچگونه مانعی ندارد؛ فقط باید در دو محل جداگانه تزریق شود.
• در کودکان مبتلا به هموفیلی باید واکسن هپاتیت ب، زیر جلدی تزریق شود.
• کودکانی که به آلرژی شدید و اختلالات مغزی و عصبی مبتلا هستند باید واکسیسناسیون با احتیاط کامل و با نظر پزشک انجام شود.
• کودکانی که دارای بیماری های شدید هستند تا زمان رفع کامل تب و بیماری، تزریق واکسن سه گانه باید با تاخیر انجام شود.