کمبود کدام ویتامین باعث گزگز دست و پا می شود؟

آیا تا به حال احساس گزگز یا سوزن سوزن شدن  در دست‌ها یا پاهای خود کرده‌اید بدون اینکه علت آن واضح باشد؟ شاید احساس سوزن سوزن شدن، بی حسی یا حتی سوزش باشد. این احساس می‌تواند بسیار ناراحت کننده و در برخی موارد ناتوان کننده باشد. سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها می‌تواند نشانه‌ای از شرایط مختلف باشد، اما آیا می‌دانستید که کمبود ویتامین می‌تواند باعث این موضوع باشد؟برخی ویتامین ها برای سلامت اعصاب شما ضروری هستند. وقتی بدن شما به اندازه کافی از این ویتامین‌ها دریافت نکند، می‌تواند منجر به آسیب عصبی و علائم ناشی از آن شود. به طور خاص، کمبود ویتامین‌های B1، B6 و B12 می‌تواند منجر به گزگز در دست‌ها و پاها شود. در این مقاله داروخانه آنلاین دارو دراگ به این موضوع می‌پردازد که چگونه کمبود ویتامین می‌تواند منجر به علائم پارستزی شود.

پارستزی چیست؟

پارستزی احساس سوزش یا سوزش غیر طبیعی است که معمولاً در بازوها، دست‌ها یا پاها احساس می‌شود، اما ممکن است در سایر قسمت‌های بدن نیز رخ دهد. این احساس معمولا بدون درد است و ممکن است به صورت گزگز، بی حسی، خزیدن پوست یا خارش توصیف شود.

پارستزی موقت رایج است و اغلب به عنوان "سوزن سوزن" توصیف می‌شود، مانند زمانی که فرد روی بازو به خواب می‌رود یا بیش از حد طولانی با پاهای روی هم می‌نشیند. پارستزی مزمن می‌تواند نشانه ای از یک بیماری عصبی زمینه ای یا آسیب عصب تروماتیک باشد.

بیشتر بخوانید: کمبود کدام ویتامین باعث خارش بدن می شود؟

کمبود کدام ویتامین باعث سوزن سوزن شدن دست و پا می شود؟

ما برای انجام درست تمام عملکردهای بدن به چندین ویتامین و مواد مغذی نیاز داریم. بنابراین اگر بدن شما کمبود ویتامین‌های خاصی داشته باشد، در افراد مختلف، می‌تواند منجر به عوارض جزئی یا عمده سلامتی شود.

ویتامین B12

ویتامین B12، یک ویتامین ضروری است که توسط بدن برای ایجاد گلبول‌های قرمز سالم استفاده می‌شود. کمبود طولانی مدت ویتامین B12 می تواند برای سلامتی شما خطرناک باشد. این می تواند منجر به عوارض جانبی بالقوه پایدار مانند آسیب عصبی، نارسایی قلبی و حتی سرطان معده شود. یکی از علائم اولیه آسیب عصبی مرتبط با ویتامین B12، سوزن سوزن شدن دست ها یا پاها است. این می‌تواند به دلیل آسیب عصبی یا مشکلات هدایت عصبی به دلیل عدم وجود مقادیر مورد نیاز ویتامین B12 در بدن اتفاق بیفتد.

ویتامین B6

ویتامین B6 یکی از ویتامین‌های گروه B است که نقش مهمی در عملکرد عصبی، تشکیل نوروترانسمیترها (مواد شیمیایی ارتباطی بین سلول‌های عصبی) و متابولیسم آمینواسیدها دارد. علائم کمبود ویتامین B6 ممکن است شامل مشکلات عصبی، مانند گزگز دست و پا، ضعف عضلات، مشکلات حافظه و تهوع باشد.

ویتامین B1 یا تیامین

ویتامین B1 یا تیامین نقش مهمی در سلامت عصبی و عضلانی دارد. این ویتامین برای متابولیسم گلوکز و انتقال اطلاعات در سیستم عصبی ضروری است. کمبود ویتامین B1 می‌تواند به بیماری شناخته شده به نام بررسی مقدار ویتامین‌ها و مواد معدنی در تشخیص و درمان کمبود آن تاثیر بگذارد. اگر کمبود ویتامین B1 رخ دهد، ممکن است باعث مشکلات عصبی و عضلانی شود. گزگز دست و پا، درد عضلانی، و ضعف عضلات از جمله علائمی هستند که ممکن است ناشی از کمبود ویتامین B1 باشند.

ویتامین B3 یا نیاسین

نیاسین یا ویتامین B3 یکی از ویتامین‌های مهم گروه B است که در بسیاری از فعالیت‌های متابولیک بدن نقش دارد. این ویتامین به دو صورت نیاسینیک اسید (نیکوتینامید و نیکوتینامید ریبوزید) و نیاسین (نیکوتینیک اسید) در دسترس است. نیاسین نقش مهمی در سلامت عمومی بدن ایفا می‌کند و می‌تواند تأثیرات مثبتی در پیشگیری از برخی مشکلات عصبی و عضلانی، از جمله گزگز دست و پا، داشته باشد. این ویتامین در فعالیت‌های مربوط به متابولیسم آمینواسیدها و ساخت مواد شیمیایی مهم در سلول‌ها شرکت دارد.

ویتامین B5

کمبود ویتامین B5 به نام پانتوتنیک اسید ممکن است تاثیرات منفی بر سلامت عصبی داشته باشد و در برخی افراد ممکن است به علائمی نظیر گزگز و سوزش در دست و پا منجر شود. علل متعددی می‌توانند به کمبود ویتامین B5 منجر شوند، از جمله تغذیه نامناسب، استرس زیاد، یا بیماری‌های خاص.

کلسیم

طبق گفته مؤسسه ملی بهداشت (NIH):کلسیم برای حفظ استخوان‌های قوی و کنترل عملکرد عضلانی و عصبی مهم است. علائم کاهش شدید کلسیم شامل بی حسی، سوزن سوزن شدن انگشتان و ریتم غیر طبیعی قلب است . گفته می‌شود، هیچ علامت کوتاه مدت و آشکاری از کمبود کلسیم وجود ندارد.

ویتامین D

ویتامین D یکی از ویتامین‌های مهم برای سلامتی بدن است و نقش مهمی در جذب کلسیم از روده‌ها و حفظ سلامت استخوان‌ها دارد. کمبود ویتامین D می‌تواند به مشکلاتی در ارتباط با استخوان‌ها و عضلات منجر شود. این موارد شامل گزگز دست و پا، درد عضلانی، ضعف عضلات، و حتی به برخی مشکلات عصبی نیز مرتبط باشد. افرادی که کمتر به نور خورشید دسترسی دارند، توصیه می‌شود که با پزشک خود مشورت کنند و در صورت لزوم مکمل ویتامین D را مصرف کنند.

بیشتر بخوانید: خارش پوست سر و دلایل آن

منیزیم

منیزیم یک ماده معدنی مهم است که در عملکرد صحیح بسیاری از فرآیندهای بیولوژیکی در بدن نقش دارد. نقش منیزیم در حفظ سلامت عضلات و عصب‌ها، استخوان‌ها، سلامت قلب، و کنترل گلوکز و فعالیت آنزیم‌ها و واکنش‌های بیوشیمیایی بسیار مهم است. اگر کمبود منیزیم در بدن وجود داشته باشد، ممکن است به مشکلاتی در ارتباط با عضلات و عصب‌ها منجر شود. این مشکلات شامل گزگز دست و پا، تشنج عضلات، ضعف عضلات، و کمبود تعادل می‌شوند.

ویتامین E

کمبود ویتامین E می‌تواند به طور غیرمستقیم تاثیرات مختلفی بر سیستم عصبی داشته باشد و عوارضی مانند بی‌حسی دست و پا را ایجاد کند. ویتامین E یک آنتی‌اکسیدان است که در حفظ سلول‌ها و بافت‌ها از اثرات آسیب‌زا محافظت می‌کند. این ویتامین همچنین در انتقال سیگنال‌های عصبی نقش دارد. کمبود ویتامین E می‌تواند به تخریب سلول‌ها و ایجاد مشکلات در سیستم عصبی منجر شود. علاوه بر این، کمبود ویتامین E ممکن است به مشکلات عضلانی، تضعیف عضلات، و در بلند مدت، به مشکلات تعادل و هماهنگی حرکتی منجر شود.

کمبود مس

مس یک عنصر معدنی است که در بسیاری از فرآیندهای بیولوژیکی بدن، از جمله ساختن مواد شیمیایی مهم برای عملکرد عصبی و عضلانی، نقش دارد. کمبود مس علائمی چون گزگز شدن دست و پا، مشکلات در حرکت عضلات، ضعف عضلات، مشکلات حرکتی، و حتی مشکلات عصبی را ایجاد می‌کند.

کمبود آهن

کمبود آهن یکی از عواملی است که می‌تواند به مشکلات عصبی و عضلانی، از جمله گزگز شدن دست و پا، منجر شود. آهن نقش مهمی در تولید هموگلوبین (پروتئین حمل‌کننده اکسیژن در خون) و فعالیت متابولیک سلول‌ها دارد. علائم کمبود آهن شامل خستگی، ضعف عضلات، کاهش توانایی فکری و تمرکز، بی‌حالی، و گاهی گزگز شدن دست و پا می‌شود. در صورتی که کمبود آهن به مراحل جلوتر پیش برود، ممکن است به مشکلات بیشتری مانند خشکی پوست، آسیب به ساختارهای عصبی، و مشکلات قلبی نیز منجر شود.

دیگر علت های خواب رفتن دست و پا

خواب رفتن دست و پا یا احساس گزگز و سوزش در این ناحیه ممکن است به دلیل عوامل مختلفی اتفاق بیافتد. برخی از دیگر علل خواب رفتن دست و پا عبارتند از:

• دیابت: گزگز و سوزش در دست و پا ممکن است یکی از علائم نوروپاتی دیابتیک (عوارض عصبی ناشی از دیابت) باشد. نوروپاتی دیابتیک ممکن است با گزگز و سوزش در دست و پا، احساس سوزش یا درد، ضعف عضلات، یا تغییر در حس لامسه همراه باشد. این عارضه معمولاً به دلیل متابولیسم ناپایدار گلوکز در بدن و آسیب به عروق کوچک و عصب‌ها به وجود می‌آید.
• فشارعصبی و اضطراب: فشار عصبی و اضطراب می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم تأثیرات منفی بر سیستم عصبی داشته باشند و علائمی مانند گزگز و سوزش در دست و پا ایجاد کنند. زمانی که شخص در مواجهه با فشار عصبی یا اضطراب قرار می‌گیرد، سیستم عصبی فعال می‌شود و ممکن است باعث تغییرات در سیستم عصبی، جریان خون، و ترشح مواد شیمیایی در بدن شود.
• تیروئید: هیپوتیروئیدیسم یا کم‌ کاری تیروئید می‌تواند به علائمی چون گزگز و سوزش در دست و پا منجر شود. این وضعیت ممکن است با کمبود هورمون‌های تیروئیدی به اختلالات عصبی و عضلانی منجر شود. علائم کم کاری تیروئید شامل خستگی، کاهش انرژی، سرماخوردگی، افزایش وزن، و گزگز و سوزش در دست و پا می‌شوند. این مشکلات ناشی از کاهش فعالیت سیستم عصبی و اختلالات در جریان خون می‌باشند.
• بارداری: گزگز و سوزش در دست و پا ممکن است در دوران بارداری اتفاق بیفتد و معمولاً به عوامل مختلفی ارتباط دارد. در دوران بارداری، تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی زیادی در بدن زنان رخ می‌دهد که ممکن است به علائمی نظیر گزگز و سوزش در دست و پا منجر شود.
• استفاده از مواد مخدر: استفاده از مواد مخدر می‌تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به گزگز و سوزش در دست و پا منجر شود. مواد مخدر، به خصوص مواد مخدرهای مؤثر عصبی، می‌توانند تأثیرات جانبی بر سیستم عصبی و عضلانی داشته باشند که به گزگز و سوزش در نواحی مختلف بدن، از جمله دست و پا، منجر شود.
• اعتیاد به الکل: کسانی که زیاد الکل مصرف می‌کنند، ممکن است به کمبود ویتامین B1 و سایر ویتامین‌های مهم دچار شوند. این مسأله می‌تواند باعث بروز نوروپاتی محیطی شود، که یک وضعیت آسیب آور برای عصب‌ها است. الکل باعث ایجاد آسیب در عصب‌ها می‌شود، و برخی پژوهشگران این نوع نوروپاتی را "نوروپاتی الکلی" نامیده‌اند.
• سندرم گیر افتادگی عصب: بعضی از مشکلات عصبی به نام سندرم گیرافتادگی عصب، شامل بیماری‌هایی هستند مانند سندرم تونل کارپال، فلج عصب اولنار، فلج عصب پرونئال و فلج عصب رادیال. در این بیماری‌ها، اعصاب دست و پا در مسیرهای مختلف بین عضلات و رباط‌ها گیر کرده و ممکن است باعث ایجاد علائمی نظیر گزگز شوند.

برای گزگز دست و پا چی بخوریم؟

گزگز دست و پا می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله کمبود ویتامین‌ها، مشکلات عصبی، وضعیت‌های التهابی یا اختلالات مربوط به دستگاه عضلانی ایجاد شود. برای مقابله با گزگز دست و پا و حفظ سلامتی عصبی و عضلانی، به موارد زیر توجه کنید:

سخن آخر

گزگز دست و پا می‌تواند ناشی از عوامل گوناگونی باشد از جمله کمبود ویتامین‌ها، مشکلات عصبی، اختلالات مربوط به عضلات، یا حتی عوامل محیطی. اگر این علائم مداوم باشند یا شدت بیشتری پیدا کنند، مراجعه به پزشک بسیار حیاتی است. پزشک شما با انجام ارزیابی دقیق، بررسی و تشخیص صحیح، درمان مناسب را تجویز خواهد کرد. حفظ سلامتی عصبی، مصرف یک رژیم غذایی متنوع و سالم، و مراقبت از عوامل محیطی می‌تواند به بهبود و پیشگیری از این مشکلات کمک کند.

سوالات متداول

• چرا دست و پاهای من گاهی گزگز می‌کنند؟

گزگز دست و پا ممکن است به دلیل عوامل مختلفی نظیر کمبود ویتامین‌ها، مشکلات عصبی، فشار عصبی، یا شرایط سیستم عضلانی ایجاد شود.

• آیا کمبود ویتامین‌ها می‌تواند علت گزگز دست و پا باشد؟

بله، کمبود ویتامین‌هایی مانند B12، B6، یا آهن ممکن است به علائم گزگز و سوزش در دست و پا منجر شود.

• چه علائمی باعث نگرانی بیشتر در مورد گزگز دست و پا می‌شوند؟

اگر گزگز دست و پا به صورت مداوم، شدید، یا همراه با علائم دیگر نظیر درد، تورم، یا تغییرات حسی باشد، نیاز به مشاوره پزشکی دارید.

• آیا فشار عصبی می‌تواند باعث گزگز دست و پا شود؟

بله، فشار عصبی می‌تواند به علائمی نظیر گزگز، سوزش، و درد در دست و پاها منجر شود.

• آیا مصرف مواد مخدر می‌تواند به گزگز دست و پا ارتباط داشته باشد؟

بله، استفاده مفرط از مواد مخدر ممکن است بر سلامت عصبی و عضلانی تأثیر بگذارد و به علائمی نظیر گزگز دست و پا منجر شود.

• چه زمانی برای گزگز دست و پا باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر گزگز دست یا پا مدت طولانی ادامه داشت یا با علائمی مانند درد، خارش یا تحلیل عضلانی همراه بود، باید برای پیداکردن علت آن به پزشک مراجعه کنید.