چه زمانی باید از خوردن مکمل‌های غذایی دست بکشیم؟
ویتامین‌ها و مواد معدنی در بسیاری از اعمال متابولیسمی یا سوختوسازی بدن نقش دارند. کمبود این مواد در بدن باعث اختلال در سلامت و بروز مشکلات بسیاری در بدن میشود. معمولاً پزشکان برای جبران این کمبود مصرف مکمل‌های غذایی و ویتامین‌ها را برای بیماران تجویز می‌کنند. ولی بسیاری از افراد پس از تمام شدن دوره‌ی درمان یا بدون تجویز پزشک مکمل‌های غذایی مصرف می‌کنند و تا زمانی این مصرف را ادامه می‌دهند که علائم مسمومیت در آن‌ها بروز پیدا کند. توزیع، فروش و خرید آنلاین مکمل از داروخانه در کشور آزاد است ولی آیا شما در زمینه‌ی استفاده بیش از اندازه و عوارض مکمل غذایی اطلاعات کافی دارید؟ در ادامه مقاله به بحث خطرات مصرف مکمل‌های غذایی و علائم هشداردهنده آن را شرح می‌دهیم.
آیا مکمل‌های غذایی بی‌ضرر هستند؟
اینکه بدن ما علاوه بر مصرف مواد غذایی روزانه، به ویتامین‌ها و مواد معدنی احتیاج دارد یا خیر، پرسشی است که هیچ پاسخی قطعی برای آن پیدا نشده است. برخی بر این باورند در کشورهایی که تغذیه مناسب است افراد مقدار کافی ویتامین و مواد معدنی دریافت می‌کنند. همان‌طور که وجود این مواد در بسیاری از اعمال سلولی نقش دارد اما مصرف بی‌رویه آن، نه تنها باعث حفظ سلامتی فرد نشده بلکه عوارض خطرناکی نیز دارد. از خطرات مصرف مکمل‌های غذایی میتوان به ایجاد مسمومیت، ناهنجاری و اختلال در عملکرد اعضای بدن و کاهش عملکرد ایمنی بدن اشاره کرد. استفاده از ویتامین‌ها و مواد معدنی به توانمندسازی سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند اما این کار باید تحت نظر پزشک انجام شود تا آسیبی به فرد وارد نشود.
با ظهور بیماری همه‌گیر کرونا بسیاری از افراد تحت تأثیر تبلیغ‌های دروغ و اشتباه رسانه‌ها قرار گرفته و از مکمل‌های غذایی به‌عنوان درمانی برای کرونا استفاده می‌کنند. هیچ مطلب علمی و مورد تأییدی از تأثیر ویتامین‌ها بر درمان کرونا تا به حال انتشار پیدا نکرده است و فقط باور غلط مردم در این زمینه سبب افزایش تقاضا برای خرید ویتامین‌ها شده است. هرچند باید به این نکته توجه کرد که مصرف دور مناسبی از ویتامین‌ها باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و در نتیجه پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا میشود. دیگر باور غلط در بین مردم اعتقاد بر بی‌خطر بودن ویتامین‌های محلول در آب است. هرچند صحیح است که ویتامین‌های محلول در آب نسبت به ویتامین‌های محلول در چربی ایمن‌تر هستند اما مصرف بی‌رویه آن‌ها نیز به بدن آسیب می‌رساند.
عوارض مکمل کلسیم
همهی افراد برای حفظ سلامت استخوانها و جلوگیری از پوکی استخوان به کلسیم احتیاج دارند. افراد معمولاً از طریق رژیم غذایی کلسیم مورد نیاز بدن خود را دریافت می‌کنند. در صورتی که فرد به بیماری خاصی مبتلا باشد یا نتواند از طریق تغذیه میزان کافی کلسیم دریافت کند، پزشک مکمل کلسیم برای فرد تجویز می‌کند. کلسیم علاوه بر شرکت در ساختار استخوان و دندان، به مقدار کمی در خون، عضلات و سایر بافت‌ها وجود دارد. همچنین وجود کلسیم به میزان کافی در بدن افراد از کاهش فشارخون در افراد مبتلا به نارسایی کلیه، تحلیل استخوانها و بروز پوکی استخوان، سندرم پیش از قاعدگی و هیپوکلسمی (کمبود کلسیم) جلوگیری می‌کند. ولی نباید فراموش کرد که استفاده بیش از حد از مکمل کلسیم خطرات زیر را در پی دارد:
عارضه سندرم قلیایی کلسیم
افراد باید با توجه به سن خود میزان مشخص شدهای از کلسیم در روز را دریافت کنند. به طور مثال دوز مناسب مصرف کلسیم برای افراد بزرگسال 19 تا 50 سال روزانه ۱۰۰۰ میلیگرم و حداکثر میزان دریافتی روزانه 2000 میلیگرم است. مصرف بیش از اندازه این مقدار، احتمال ابتلا به بیماری سندرم قلیایی کلسیم یا قلیایی شیر را افزایش می‌دهد. این بیماری بر اثر مصرف بیش از اندازه کلسیم به وجود می‌آید و تنها راه درمان آن قطع مصرف مکمل است. در صورت عدم درمان فرد به نارسایی کلیوی و سنگ کلیه دچار میشود.
بیشتر بخوانید: تفاوت مکمل دارویی و مکمل غذایی در چیست؟
عوارض گوارشی
مصرف قرص کلسیم عوارضی مانند نفخ، یبوست و باد معده را به دنبال دارد. استفاده از قرص‌های کلسیم به صورت بیکربنات، احتمال بروز یبوست را افزایش می‌دهد. به شما پیشنهاد می‌کنیم برای خلاصی از عارضه گوارشی بهتر است مارک‌های مختلف را امتحان کرده و از قرصی که با معده شما سازگاری بیشتر دارد استفاده کنید.
افزایش بروز حملات قلبی
پژوهشگران آلمانی به مدت 11 سال بر روی افرادی که به طور مرتب قرص کلسیم می‌خوردند، تحقیق کردند و مشخص شد این افراد ۸۶% بیش از سایرین در معرض ابتلا به حملات قلبی هستند.
تداخلات دارویی کلسیم
کلسیم از جمله مکمل‌هایی است که با بسیاری از داروها تداخل دارد. در صورتی قرص دیگری مصرف می‌کنید حتماً پزشک را از این موضوع مطلع کنید. از تداخلات کلسیم با دیگر مواد میتوان به سفتریاکسون، برخی از آنتی بیوتیک‌ها، بیس فسفونات‌ها، کلسی پوترین، دیگوکسین، دیلتیازم، لووتیروکسین، سوتالول اشاره کرد.
عوارض مکمل ویتامین D
وجود میزان کافی ویتامین D در خون باعث جلوگیری از پوکی استخوان، سرطان و تقویت سیستم ایمنی میشود. مصرف غذاهای حاوی ویتامین D یا قرار گرفتن در نور خورشید مشکلی برای بدن ندارد. بلکه استفاده از دوز بالا مکمل‌های ویتامین D باعث افزایش ناگهانی میزان ویتامین در بدن و مسمومیت میشود. با توجه به اینکه ویتامین محلول در چربی بوده، اثرات مسمومیت ناشی از آن ممکن است تا چند ماه پس از قطع مصرف مکمل نیز طول بکشد.
افزایش میزان کلسیم خون
مهم‌ترین وظیفه ویتامین دی در بدن جذب کلسیم غذا در بدن است. در نتیجه افزایش این ویتامین باعث افزایش میزان کلسیم در خون میشود. افزایش کلسیم در بدن باعث هایپرکلسمی شده و علائمی چون به هم ریختن دستگاه گوارش، استفراغ، حالت تهوع، دل درد، خستگی مفرط، سرگیجه، گیجی، استسقا و تکرر ادرار دارد.
دل درد، یبوست یا اسهال
دوز بالای ویتامین دی در بدن باعث به وجود آمدن حساسیت‌های غذایی و رودهی تحریک پذیر شده که در نتیجه‌ی آن فرد را به دل‌درد، یبوست و اسهال مبتلا می‌کند. البته ممکن است این علائم نتیجه‌ی بالا رفتن مقدار کلسیم در خون نیز باشد.
پوسیدگی استخوان
از آنجایی که ویتامین دی در جذب کلسیم دخیل بوده و کلسیم نیز در ساختار استخوانها شرکت دارند، پس میتوان گفت ویتامین دی به صورت غیرمستقیم بر ساخت و حفظ استخوانها تاثیر می‌گذارد. بر اساس گفته محققان میزان بالا دوز ویتامین دی سبب کاهش میزان ویتامین کا-2 شده و باعث آسیب و پوسیدگی استخوانها میشود. نقش ویتامین کا-2 در بدن کمک به حفظ کلسیم در استخوانها و جلوگیری از ورود آن به خون است.
نارسایی کلیوی
مصرف مکرر مکمل ویتامین دی منجر به آسیب‌های کلیوی میشود. اکثر افراد مبتلا به مسمومیت ویتامین دی دچار آسیب‌های کلیوی متوسط تا شدید می‌شوند.
عوارض مکمل سویا
سویا ماده غذایی بسیار سالمی است و سال‌هاست که سویا را جایگزین خوبی برای گوشت در نظر گرفته‌اند. ولی آیا می‌دانید استفاده طولانی مدت از سویا چه مضراتی را برای شما در پی دارد؟
بیشتر بخوانید: کدام مکمل‌های غذایی می‌توانند به جلوگیری از COVID-19 کمک کنند؟
بر باروری زنان تاثیر می‌گذارد
در سال 2009 مطالعه در برزیل انجام شد که نشان می‌دهد سویا بر دستگاه تناسلی زنان تاثیر می‌گذارد. استفاده طولانی مدت از سویا خطر ابتلا به عقب افتادگی قاعدگی را در زنان افزایش داده و ممکن است باعث توقف چرخه قاعدگی شود. این وضعیت سبب بروز آندومتریوز شده که یکی از دلایل اولیه ناباروری در زنان است.
باعث کمکاری تیروئید میشود
ایزوفلاون موجود در شیر سویا باعث کاهش سطوح ید در بدن شده و فرد را به کمبود ید مزمن مبتلا می‌کند. در صورت کمبود ید غدهی تیروئید دچار اختلال شده و به کمکاری تیروئید منجر میشود که با افزایش وزن، بی‌خوابی، مشکلات گوارشی بسیار و نوسانات خلقی همراه است. همچنین فیتواستروژن‌ها و گواتروژن‌های موجود در سویا بر عملکرد غده تیروئید تاثیر منفی می‌گذارد.
باعث بروز سرطان میشود
مصرف بیش از اندازه پروتئین سویا باعث شده تا احتمال ابتلا به سرطان مثانه، سرطان پستان و سرطان مخاط رحم میشود. برخی از افراد برای دریافت پروتئین مورد نیاز روزانه خود از مکمل‌های ایزوفلاون سویای تغلیظ شده استفاده می‌کنند. استفاده طولانی مدت از این مکمل‌ها باعث رشد غیر طبیعی بافت در رحم شده و تغییرات پیش سرطانی در پوشش بافت رحم و مخاط آن به وجود می‌آورد.
سایر عوارض سویا
از دیگر عوارض مصرف بیش از اندازه و طولانی مدت مکمل‌های سویا میتوان به بروز قاعدگی سنگین، ایجاد اختلال در غدد درون‌ریز، کاهش نیروی جنسی، ایجاد مشکلات کلیوی، افزایش احتمال ایجاد لخته‌ی خون، ناراحتی‌های گوارشی، آسم، افزایش ابتلا به بیماری نقرس، خارش و آلرژی‌های شدید اشاره کرد.
سخن آخر
در صورتی که مصرف مکمل‌ها و ویتامین تحت نظر پزشک باشد و میزان دوز مصرفی آن کنترل شده باشد برای شما ایجاد مسمومیت نمی‌کنند. با این وجود در صورت مشاهده علائم ناراحت‌کننده و مسمومیت حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین شما می‌توانید با خرید اینترنتی مکمل از داروخانه آنلاین در زمان خود صرفه‌جویی کنید.
این مطلب توسط تیم مجله سلامتی دارودراگ تهیه و تنظیم شده است.
انتشار مطالب فوق تنها با ذکر مرجع به همراه لینک وب‌سایت دارودراگ مجاز می‌باشد.
لطفا به حقوق هم احترام بگذاریم.